Jednym z częstszych błędów popełnianych przez opiekunów osób z chorobą Alzheimera jest odizolowanie chorego od otoczenia i ograniczenie jego aktywności społecznej. Wycofanie się z życia towarzyskiego jest też często reakcją samych chorych, którzy poznali diagnozę i zdają sobie sprawę z konsekwencji swojej choroby. Przyczyną tego jest strach przed niezrozumieniem i brakiem akceptacji ze strony otoczenia. Tymczasem, jak pokazują badania, zachowanie aktywności społecznej, obok aktywności ruchowej i umysłowej jest niezwykle istotnym elementem terapii spowalniającej rozwój choroby.

Życie towarzyskie starszych ludzi.

Spis treści:

  1. Rola rodziny w życiu chorego na Alzheimera
  2. Angażowanie chorego do wykonywania zadań
  3. Życie towarzyskie w gronie przyjaciół, znajomych, sąsiadów
  4. Zachęcaj do odwiedzin i wspólnych aktywności
  5. Stowarzyszenia, grupy wsparcia, ośrodki terapeutyczne dla osób chorych na Alzheimera

Rola rodziny w życiu chorego na Alzheimera

Najbliższym i najważniejszym otoczeniem społecznym dla osoby dotkniętej chorobą Alzheimera jest jego rodzina. Obecność, wsparcie, okazywanie szacunku i pełna akceptacja ze strony najbliższych członków rodziny — małżonka/i, dzieci, wnuków, rodzeństwa są dla chorego niezwykle ważne, gdyż budują jego poczucie bezpieczeństwa i pewności siebie. Po zdiagnozowaniu choroby członkowie rodziny powinni jak najwięcej dowiedzieć się o jej przyczynach, objawach i przebiegu, co pozwoli im lepiej zrozumieć i zaakceptować zaburzenia w zachowaniu bliskiej osoby. Rodzina powinna ustalić wspólny plan opieki nad chorym, najlepiej w taki sposób, aby odciążyć w obowiązkach głównego opiekuna chorego. Nie obawiajmy się otwarcie informować członków rodziny o stanie pacjenta, postępie jego choroby, trudnościach w opiece i komunikowaniu się z seniorem. Im więcej rodzina będzie wiedzieć na temat stanu chorego, tym lepiej będzie w stanie nam pomóc.

Chory powinien nadal aktywnie uczestniczyć w życiu rodziny i – o ile jest to możliwe — włączać się w rytm codziennych zajęć, typu sprzątanie, gotowanie, dbanie o ogród, majsterkowanie itp. Wykonywanie prostych prac domowych, którymi senior zajmował się przed pojawieniem się choroby pozwoli mu nadal czuć się potrzebnym i wzmocni poczucie realności u osób z objawami otępienia. Oczywiście wszystkie te prace powinny być wykonywane pod dyskretną kontrolą opiekuna, który będzie czuwał, aby chory nie zrobił sobie krzywdy. W miarę postępu choroby niezbędna stanie się pomoc opiekuna lub wyręczanie chorego w niektórych czynnościach. Pamiętajmy przy tym, że dla osoby starszej bardzo ważne jest poczucie bycia potrzebnym i docenianym, dlatego podziękujmy choremu i pochwalmy go za dobrze wykonane zadanie.

Angażowanie chorego do wykonywania zadań

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby podopieczny nadal uczestniczył w rodzinnych spacerach, spotkaniach, uroczystościach, a nawet wycieczkach, o ile pozwala mu na to kondycja fizyczna, a zmiana otoczenia nie budzi jego lęku. Dobrym sposobem na spędzanie czasu opiekuna i innych członków rodziny z chorym jest wspólne przeglądanie zdjęć, opowiadanie rodzinnych historii, wspominanie ważnych uroczystości, wydarzeń i osób. Spróbujmy namówić rodzinę do stworzenia przy udziale chorego drzewa genealogicznego rodu. Taka forma aktywności będzie stanowić dla chorego doskonały trening umysłowy, pozwoli mu na przypomnienie sobie i utrwalenie stopnia pokrewieństwa oraz imion najbliższych mu osób, wzmocni jego więź z rodziną.

Osobie chorej na chorobę Alzheimera należy też umożliwić kontakt z wnukami, nawet tymi najmłodszymi. Dzieci powinny jednak zostać w sposób stosowny do swojego wieku poinformowane o możliwości wystąpienia u seniora „dziwnych” zachowań oraz o zasadach stosownego zachowania się w obecności chorego. Wizyty wnuków również mogą stanowić dobry pretekst do aktywności umysłowej chorego — podczas odwiedzin przypomnijmy podopiecznemu imiona wnuków i ich wiek, zachęćmy go do opowiedzenia dzieciom ciekawej lub zabawnej historii z ich własnego dzieciństwa. Chory może też układać z wnukami puzzle, grać w gry planszowe, opowiadać im bajki itp. Pozytywny wpływ na chorego ma też zazwyczaj kontakt ze zwierzętami domowymi, dlatego warto rozważyć zakup lub adopcję psa lub kota i zaangażować podopiecznego do opieki nad domowym pupilem.

Życie towarzyskie w gronie przyjaciół, znajomych, sąsiadów

Osobie dotkniętej chorobą Alzheimera powinno się umożliwić kontynuowanie jego życia towarzyskiego w gronie przyjaciół, znajomych czy sąsiadów. Ważne jest przy tym, aby osoby z dotychczasowego otoczenia chorego zostały odpowiednio wcześnie uprzedzone o wiążących się z chorobą dysfunkcjach psychofizycznych oraz poinstruowane w zakresie komunikowania się i postępowania z chorym. Szczera rozmowa z ludźmi z otoczenia naszego podopiecznego jest bardzo ważna, zarówno ze względów bezpieczeństwa (odpowiednio poinformowani sąsiedzi i znajomi są w stanie odpowiednio zareagować na sytuacje stwarzające zagrożenie dla chorego), jak i ze względu na budowanie zrozumienia dla trudnych niekiedy do zaakceptowania zachowań chorego w kontaktach z innymi ludźmi.

Aktywność społeczna chorego powinna być oczywiście dopasowana do stopnia zaawansowania choroby oraz jego dotychczasowych upodobań towarzyskich i aktywności społecznej. Jeśli np. był członkiem klubu seniora, klubu szachowego, chóru, czy innej grupy ludzi, których łączą wspólne zainteresowania i pasje, postarajmy się umożliwić mu kontynuowanie uczestnictwa w zajęciach i spotkaniach.

Zdarza się, że osoby w początkowym stadium choroby odkrywają w sobie nowe talenty i pasje, na które dotychczas brakowało im czasu — np. malowanie, rzeźbienie, śpiewanie, majsterkowanie itp. Warto w takim przypadku poszukać oferty kursów i zajęć, umożliwiających naszemu bliskiemu rozwijanie jego nowych zainteresowań. Tego typu aktywność społeczna pozwoli mu nie tylko zachować więź z otoczeniem, ale stanowi też okazję do wzmożonej aktywności umysłowej i ruchowe.

Zachęcaj do odwiedzin i wspólnych aktywności

Spróbujmy też zachęcić znajomych chorego do odwiedzin i do kontynuowania podczas tych wizyt wspólnego hobby typu gra w szachy, w brydża, wspólne rozwiązywanie krzyżówek itp. Pozwólmy choremu na kontynuowanie jego codziennych towarzyskich zwyczajów, np. na wspólne spacery z psami w pobliskim parku, przesiadywanie z sąsiadami na przydomowym skwerku itp.

Szczególnie spacery na świeżym powietrzu mogą być dobrym pretekstem do podtrzymywania tak przez chorego, jak i przez jego opiekuna, kontaktów towarzyskich. Stanowią one również zalecaną formę relaksu i aktywności fizycznej dla osób z chorobą Alzheimera.

Pamiętajmy, że utrzymywanie przez chorego dotychczasowych więzi i kontaktów towarzyskich, uprawianie wspólnego hobby czy też zwykła rozmowa z życzliwym, znanym od lat sąsiadem, pomogą mu dłużej zachować kontakt z rzeczywistością. Wzmocnią jego kondycję psychiczną, fizyczną i poczucie bezpieczeństwa.

Warto pamiętać, iż zbyt długie przeciągające się spotkania towarzyskie są dla chorego sporym wyzwaniem, może poczuć się zmęczony hałasem, wyrazić nagłą chęć powrotu do domu, mogą pojawiać się zachowana agresywne. Zdarza się, że goszcząc innych u siebie, pacjent z chorobą Alzheimera nagle opuszcza towarzystwo i udaje się do swojego pokoju. Może również wystąpić drażliwość wobec dzieci, które zachowują się zbyt głośno. Należy dostosować długość spotkań towarzyskich do możliwości chorego, jeśli jest taka opcja, warto zapewnić mu bezpieczne miejsce, w którym będzie mógł wypocząć. Ważne jest również, aby główny opiekun był w zasięgu wzroku tak, aby jego obecność działała na pacjenta uspokajająco.

Stowarzyszenia, grupy wsparcia, ośrodki terapeutyczne dla osób chorych na Alzheimera

W naszym kraju powstaje coraz więcej stowarzyszeń, fundacji, grup wsparcia i ośrodków dziennego pobytu dla osób z chorobą Alzheimera, które oferują fachową pomoc chorym, ich rodzinom i opiekunom. Instytucje te organizują zajęcia z zakresu rehabilitacji ruchowej, zajęcia aktywizujące sprawność umysłu, szkolenia i spotkania terapeutyczne dla opiekunów. Nierzadko też oferują pomoc specjalistów, np. dietetyków, czy rehabilitantów, w zakresie opieki nad chorym.

Warto rozważyć nawiązanie kontaktu z tego typu instytucjami i skorzystanie z ich oferty, zwłaszcza że dają one zarówno chorym, jak i ich opiekunom możliwość kontaktu z osobami borykającymi się z podobnymi problemami i wyzwaniami. To nie tylko możliwość podzielenia się swoimi lękami, ale też doświadczeniami w codziennych zmaganiach z chorobą.