Choroba Alzheimera ma wpływ nie tylko na samego chorego, ale także jego najbliższych, w tym również dzieci. Wnuczkom może być ciężko, aby zrozumieć dlaczego ukochany dziadek czy ukochana babcia zaczynają zachowywać się inaczej niż zwykle – a nawet przestają radzić sobie z najprostszymi czynnościami. W obliczu tak trudnej choroby najmłodsi członkowie rodziny mogą czuć się zagubieni, przestraszeni, zdezorientowani, a nawet winni całej sytuacji. Dlatego należy pomóc zrozumieć dzieciom czym jest choroba Alzheimera, jakie zmiany w zachowaniu seniora może ona spowodować i jak dziecko powinno zachowywać się wobec chorego.

Jednym z poważnych błędów jest ukrywanie choroby Alzheimera przed dziećmi.

Spis treści:

  1. Najmłodsi bardzo szybko zauważą zmiany w zachowaniu babci lub dziadka
  2. Szczera rozmowa z dziećmi jest dla nich bardzo ważna
  3. Nie oczekuj, że dziecko wszystko od razu zrozumie i zaakceptuje

Najmłodsi bardzo szybko zauważą zmiany w zachowaniu babci lub dziadka

Poważnym błędem jest ukrywanie choroby Alzheimera przed dziećmi lub unikanie rozmowy na ten temat. Najmłodsi bardzo szybko zauważą zmiany w zachowaniu babci lub dziadka, ich uwadze nie ujdzie także panujący wśród dorosłych nastrój smutku, niepokoju i przygnębienia. Dzieci w takiej sytuacji zaczynają snuć rozmaite domysły i przypuszczenia, pozostawione bez odpowiedzi na rodzące się w ich głowach pytania mylnie interpretują rzeczywistość i odczuwają narastający lęk. Najmłodsze dzieci przejawiają często tendencję do przekonania zwanego myśleniem magicznym – kiedy to dzieci sądzą, że choroba seniora jest wynikiem ich złego zachowania czy złych myśli.

Szczera rozmowa z dziećmi jest dla nich bardzo ważna

Szczera rozmowa z dziećmi na temat choroby bliskiego im członka rodziny jest dla nich bardzo ważna – pozwala oswoić lęk przed nieznanym, a także poradzić sobie z trudnymi emocjami. Trzeba jednak przygotować się na to, że nie będzie to łatwa rozmowa. Dziecko może zareagować bardzo emocjonalnie na wieść o poważnej chorobie członka jego rodziny, może też zadawać trudne pytania, na które nie zawsze będziemy w stanie odpowiedzieć. Poniżej przedstawiamy kilka wskazówek, jak rozmawiać z dziećmi o chorobie Alzheimera:

  • Przygotuj się dobrze do rozmowy: zastanów się jak ją zaczniesz ( możesz np. rozpocząć od słów: „Na pewno zauważyłeś, że ostatnio babcia/dziadek często czegoś zapomina, ciągle coś gubi, myli słowa….itp.”), pomyśl, jakie pytania może zadać dziecko i co na nie odpowiesz.

  • Na temat choroby należy rozmawiać z dziećmi rzeczowo, prostym i zrozumiałym językiem. Unikaj niezrozumiałych dla dziecka terminów medycznych oraz szczegółowych opisów procesu chorobowego. Postaraj się w jak najprostszy sposób wyjaśnić na czym polega choroba i jakie może ona spowodować zmiany w zachowaniu chorego i w jego kondycji fizycznej.

  • Należy dostosować przekazywane na temat choroby informacje do wieku i możliwości intelektualnych dziecka. Starsze dzieci w wieku szkolnym i nastolatki będą już w stanie zrozumieć fizjologiczny mechanizm choroby, natomiast młodszym dzieciom w wieku przedszkolnym należy opisać chorobę w jak najprostszy sposób za pomocą porównań i obrazów (np. porównaj chorobę Alzheimera do choroby, którą samo dziecko niedawno przechodziło, tłumacząc jednocześnie, że u babci i dziadka choruje mózg odpowiedzialny za pamięć).

  • Pozwól dziecku na zadawanie pytań dotyczących choroby i zawsze udzielaj na te pytania odpowiedzi. U dziecka, które dowiaduje się o poważnej chorobie członka rodziny rodzi się najczęściej wiele pytań i wątpliwości, na przykład: „dlaczego akurat moja babcia zachorowała?”, „czy/kiedy dziadek umrze?”, „czy choroba go boli?”, „dlaczego babcia nie pamięta mojego imienia, a w nocy nie śpi tylko krzyczy?”, „czy ja też tak zachoruję?” itp. Na pytania należy zawsze odpowiadać szczerze, konkretnie i jak najprościej. Jeśli jednak nie znasz odpowiedzi na zadane pytanie, nie bój się do tego przyznać. Jeśli na przykład dziecko zapyta: „kiedy dziadek umrze?” możesz odpowiedzieć: „Nie wiem, tego nie da się dokładnie przewidzieć. Mam jednak nadzieję, że będzie z nami jak najdłużej”.

  • Nie oszukuj dziecka, że babcia/dziadek kiedyś wyzdrowieje. Uświadom dziecko, że choroba będzie się pogłębiać, a senior będzie czuł się z czasem coraz gorzej. Opowiedz o możliwych zmianach, jakie mogą nastąpić w najbliższym czasie w zachowaniu dziadka lub babci.

  • Wracaj do rozmowy z dzieckiem o chorobie w miarę jej postępu – to pomoże zrozumieć dziecku narastające problemy z pamięcią u babci lub dziadka oraz pogarszającą się kondycję fizyczną seniora. Młodszym dzieciom informacje te należy jednak przekazywać stopniowo. Jeśli chory znajduję się we wczesnym stadium choroby nie trzeba od razu mówić, że z czasem babcia/dziadek przestanie chodzić, rozmawiać, samodzielnie jeść itp.

  • Poinformuj dziecko również o zmianach jakie mogą zajść w jego codziennym życiu w związku z chorobą seniora. Dziecko powinno być świadome, że np. część czasu wolnego będziesz musiał/a poświęcić na opiekę nad chorym, że babcia nie będzie mogła już się nim samodzielnie opiekować, zabrać go na spacer itp.

  • Ustal z dzieckiem zasady bezpieczeństwa obowiązujące w domu, w którym mieszka osoba chora na Alzheimera oraz zasady zachowania się w towarzystwie chorego. Wyjaśnij dokładnie, w jakim celu w mieszkaniu, w którym przebywa chory rozwieszane są karteczki z nazwami pomieszczeń i przedmiotów, dlaczego pochowane muszą być ostre narzędzia, butelki z chemią gospodarczą, kosmetykami itp.

Nie oczekuj, że dziecko wszystko od razu zrozumie i zaakceptuje

Pamiętaj, że nawet dorośli mają często problem z zaakceptowaniem choroby Alzheimera. Daj dziecku czas, aby mogło przemyśleć Waszą rozmowę i sytuację, w której się znalazło.

Daj dziecku prawo do wyrażania targających nim emocji, również tych negatywnych. Dziecko, tak jak dorosły, ma prawo odczuwać w obliczu ciężkiej choroby kochanej osoby złość, ból, strach, gniew, bunt, smutek, zakłopotanie, zagubienie. Zapewnij dziecko, że takie odczucia są jak najbardziej naturalne i podpowiedz, w jaki sposób może ono dać ujście negatywnym emocjom.

Pozwól dzieciom, zwłaszcza tym starszym, zaangażować się w opiekę nad chorą babcią lub dziadkiem. Dzieci mogą np. czytać seniorom książkę, układać z nimi puzzle, zrobić dla babci proste zakupy, przygotować karteczki naklejane na meble itp. Oczywiście w żadnym wypadku nie należy angażować dzieci do czynności przy chorym, które mogłyby okazać się dla nich za trudne lub krępujące: np. do mycia chorego, ubierania, karmienia itp.

Wytłumacz dziecku, że „dziwne”, a czasem nawet męczące zachowania chorego są wynikiem choroby, a nie jego złej woli. Uświadom też, że babcia czy dziadek nigdy nie przestaną go kochać, jednak choroba może spowodować, że senior może ich w pewnym momencie nie rozpoznawać. Podkreśl przy tym, że choremu zawsze należy okazywać szacunek i że nigdy nie wolno się z niego naśmiewać.

Na koniec powiedz dziecku, że zawsze ma prawo zwrócić się do ciebie i innych dorosłych z rodziny z pytaniami i wątpliwościami dotyczącymi choroby. Zapewnij go o tym, że zawsze może liczyć na twoje wsparcie w trudnych chwilach.

Jeśli dziecku trudno będzie zaakceptować nową sytuację, warto poszukać osób z otoczenia dziecka, które miały podobne doświadczenia – może kolega z klasy lub z podwórka również ma chorego w swojej rodzinie. Perspektywa innej osoby w takiej sytuacji może okazać się pomocna!