Prawidłowy stan odżywienia pacjenta onkologicznego ma istotne znaczenie w procesie leczenia, m.in. wpływa na lepszą tolerancję terapii, a także zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań. Dlatego też bardzo ważne jest to, co i ile pacjent je i czy tradycyjną dietą jest w stanie pokryć zwiększone, na skutek choroby, zapotrzebowanie na energię oraz białko. Jeśli nie, w dostarczeniu odpowiednich ilości składników odżywczych mogą pomagać doustne preparaty odżywcze, których włączenie do diety warto rozważyć po konsultacji z lekarzem. Aktualne doniesienia naukowe podkreślają, że obok składu preparatów, ważna jest także regularność ich stosowania. Eksperci wskazują, że pierwsze efekty u pacjentów onkologicznych są zauważalne już po 14 dniach regularnego ich spożywania. Poznaj zasady oraz korzyści wynikające z włączenia żywienia medycznego do codziennej diety.

Spis treści:

  1. Dlaczego warto postawić na żywienie medyczne?
  2. Regularność spożywania – zasady
  3. Benefity płynące z regularnego spożywania produktów żywienia medycznego

Dlaczego warto postawić na żywienie medyczne?

Problem nieprawidłowego odżywienia pacjentów onkologicznych jest złożony i może być spowodowany przez wiele czynników. Obecność nowotworu wpływa na różne zaburzenia metaboliczne w organizmie chorego. Następuje m.in. wzmożona praca układu odpornościowego, powstaje ogólnoustrojowy stan zapalny i dochodzi do przewagi procesów katabolicznych (rozpadu) nad anabolicznymi (tworzenia). Taki stan „gotowości do walki” z chorobą sprawia, że organizm potrzebuje więcej składników odżywczych. Wzrasta zapotrzebowanie na energię oraz białko – prawie dwukrotnie. Kolejnym czynnikiem jest utrudnione przyjmowanie pokarmów, z którym boryka się wielu pacjentów z chorobą nowotworową. Terapia onkologiczna może wiązać się z wystąpieniem dolegliwości, takich jak: nudności, wymioty, biegunki, zaburzenia smaku czy zapachu. U części chorych dochodzi także do zmniejszenia lub utraty apetytu (niechęć do jedzenia). Występowanie wspomnianych dolegliwości, szczególnie tych ze strony przewodu pokarmowego, może znacznie utrudniać przyjmowanie pokarmów w ilości, która pokryje zapotrzebowanie na składniki odżywcze, a w tym zwiększone zapotrzebowanie na białko. Wszystko to sprawia, że pacjenci onkologiczny są grupą szczególnie narażoną na niedożywienie. Wsparciem dla nich może być żywność specjalnego przeznaczenia medycznego – żywienie medyczne, które stosuje się pod nadzorem lekarza.

Żywność medyczna to specjalistyczne preparaty, które mogą wspomóc chorych z niedożywieniem lub zagrożonych niedożywieniem. Preparaty odżywcze są skoncentrowanym źródłem niezbędnych składników odżywczych zamkniętych w małej, łatwej do spożycia objętości, co ma szczególne znaczenie w przypadku pacjentów ze zmniejszonym łaknieniem lub innymi problemami utrudniającymi przyjmowanie pokarmów. Dostępne są preparaty zawierające wybrane składniki, które mogą być stosowane jako uzupełnienie tradycyjnej diety lub preparaty kompletne pod względem odżywczy, których skład jest dobrany w taki sposób, aby mogły odpowiadać pełnowartościowemu posiłkowi.

O włączeniu żywienia medycznego do diety pacjenta onkologicznego zawsze decyduje lekarz prowadzący. Zastosowanie w diecie preparatów odżywczych jest wskazane u chorych, którzy nie są w stanie za pomocą tradycyjnych posiłków pokryć swojego indywidualnego zapotrzebowania na składniki odżywcze. Codzienny dodatek produktów żywienia medycznego może wpłynąć na poprawę stanu odżywienia chorego lub zapobiec dalszym stratom masy ciała, w tym przede wszystkim masy mięśniowej. Pacjenci z dobrym stanem odżywienia mogą lepiej znosić leczenie przeciwnowotworowe i mogą mieć mniejsze ryzyko wystąpienia powikłań, a dzięki temu krócej może trwać ich pobyt w szpitalu.

Szeroki asortyment żywności specjalnego przeznaczenia medycznego pozwala na dostosowania składu preparatu do wymagań żywieniowych warunkowanych przez chorobę (np. ilości białka, dodatku błonnika lub substancji immunomodulujących). Preparaty te są wygodne do stosowania, gdyż są od razu gotowe do spożycia, a dodatkowo są sterylizowane metodą UHT i pakowane w jałowej atmosferze, aby zapewnić bezpieczeństwo mikrobiologiczne.

Dzienna dawka produktów wsparcia żywieniowego

Zalecana ilość preparatów Nutridrink Protein to 2 butelki dziennie. Niezbędne choremu składniki odżywcze skoncentrowane są w małej objętości (125 ml), co ułatwia ich spożywanie zarówno przy problemach z apetytem jak i zaburzeniach połykania lub gryzienia. Spożycie zalecanej dziennej dawki – 2 butelek preparatu Nutridrink Protein (125 ml) to dodatkowe 600 kcal i 36 g białka, co pokrywa ok. 1/3 zapotrzebowania energetycznego (ok. 27%) i białkowego (ok. 34%)  pacjenta onkologicznego o masie ciała 70 kg stosującego dietę o dziennej wartości energetycznej 2100 kcal.

Regularność spożywania – zasady

Regularność i ciągłość stosowania preparatów żywienia medycznego ma na celu odżywienie organizmu poprzez zapewnienie zwiększonej podaży energii oraz składników odżywczych, niezbędnych do wsparcia organizmu w walce z chorobą. Preparaty Nutridrink Protein powinny być przyjmowane zgodnie z zaleceniami lekarza. Mogą być stosowane w ramach przygotowania do zabiegu chirurgicznego, w trakcie terapii albo w czasie rekonwalescencji. Zaleca się spożycie 2 butelek dziennie przez minimum 14 dni jako uzupełnienie diety. Jest to najkrótszy czas, po którym mogą być zauważalne pierwsze korzystne efekty wdrożonej terapii żywieniowej. Wyniki badań wskazują, że stosowanie preparatu Nutridrink Protein przez 14 dni przed zabiegiem operacyjnym u pacjentów onkologicznych bez cech niedożywienia wpływa na zmniejszenie ilości powikłań pooperacyjnych, a także na zahamowanie procesów katabolicznych, co można zaobserwować za pomocą wyników badań laboratoryjnych: stabilizacji stężenia albumin oraz białka całkowitego.

Jeśli po dwóch tygodniach istnieje nadal potrzeba wsparcia żywieniowego, po konsultacji z lekarzem okres stosowania preparatów odżywczych może być wydłużony. Mogą być one stosowane także w domu podczas oczekiwania na operację, w okresie rekonwalescencji po zabiegu, między sesjami chemioterapii czy radioterapii lub po ich zakończeniu.

Benefity płynące z regularnego spożywania produktów żywienia medycznego

Badania naukowe wykazały, że regularne stosowanie przez pacjentów onkologicznych preparatów żywienia medycznego, które zwiększają wartość energetyczną diety oraz dzienną podaż białka, sprzyja lepszemu odżywieniu organizmu. Może to przekładać się na:

  • zatrzymanie lub spowolnienie spadku masy ciała,
  • mniejszą ilość i nasilenie powikłań pooperacyjnych (szczególnie zakażeń i rozejścia ran),
  • lepsze gojenie się ran,
  • zapobieganie powstawaniu odleżyn,
  • możliwość zastosowania optymalnych dawek chemioterapii, co przekłada się na lepszą odpowiedź na leczenie,
  • skrócony czas pobytu w szpitalu i obniżone koszty leczenia.

Żywienie jest integralnym elementem terapii przeciwnowotworowej. Uzupełnianie diety pacjenta onkologicznego specjalistycznymi preparatami odżywczymi może pomóc w zachowaniu lub uzyskaniu optymalnego stanu odżywienia i korzystnie wpływać na przebieg leczenia. Może także poprawiać jakość życia chorych.

Bibliografia:

  1. Kabata P. et al. Preoperative nutritional support in cancer patients with no clinical signs of malnutrition — prospective randomized controlled trial, Support Care Cancer (2015) 23:365–370.
  2. Manasek V, Bezdek K, Foltys A, Klos K, Smitka J., Smehlik D. The Impact of High Protein Nutritional Support on Clinical Outcomes and Treatment Costs of Patients with Colorectal Cancer, Klin Onkol 2016; 29(5): 351-357.
  3. De van der Schueren M.A.E., Laviano A., Blanchard H., Jourdan M., Arends J., Baracos V.E.: Systematic review and meta-analysis of the evidence for oral nutritional intervention on nutritional and clinical outcomes during chemo(radio)therapy: current evidence and guidance for design of future trials. Annals of Oncology. 2018;29(5):1141–1153.
  4. Ravasco P.: Nutrition in Cancer Patients. Journal of Clinical Medicine 2019; 8(8):1211.