Udar niedokrwienny to nagłe wystąpienie objawów uszkodzenia mózgu spowodowane zablokowaniem naczynia doprowadzającego krew do jednej z jego części. Słusznie kojarzony jest jako choroba dotykająca głównie osoby starsze. Ryzyko jego wystąpienia wzrasta z wiekiem, zwiększa się przy obecności miażdżycy, nadciśnienia tętniczego czy migotania przedsionków serca. Trudno myśleć o tych chorobach w młodym wieku, a jednak niedokrwienie mózgu występujące przed 45. rokiem życia to blisko 10% zachorowań.

Udar mózgu u osób młodych jest stosunkowo rzadki.

Spis treści:

  1. Objawy udaru mózgu
  2. Uwaga! Ważne!
  3. Przyczyny udaru mózgu
  4. Czy środki antykoncepcyjne mogą powodować udar mózgu?
  5. Diagnostyka przy udarze mózgu

Objawy udaru mózgu

Objawy choroby u młodych są dokładnie takie same jak u osób starszych. Mogą pojawić się nagle lub chory budzi się z nimi po śnie nocnym. Najczęściej obserwuje się niewyraźną mowę, wykrzywienie ust oraz osłabienie siły ręki i nogi tej samej strony ciała. Chory może się również skarżyć na zaburzenia czucia dotyczące połowy ciała czy zgłaszać zaburzenia równowagi. Niepokojące powinny być też zaburzenia rozumienia mowy czy problemy z wypowiedzeniem konkretnych słów (afazja). Jeśli niedokrwienie obejmuje większy obszar mózgu, objawy mogą być jeszcze poważniejsze. Pacjent może całkowicie stracić przytomność, nie reagować na jakiekolwiek próby wybudzenia go i mieć problemy z oddychaniem.

Uwaga! Ważne!

Gdy pojawi się którykolwiek z powyższych objawów, należy jak najszybciej wezwać pogotowie. Szybkie dotarcie do szpitala jest niezbędne dla skutecznego leczenia. W szpitalu lekarze dokonają również różnicowania podejrzewanego udaru z innymi możliwymi przyczynami nagłego wystąpienia objawów uszkodzenia mózgu.

Przyczyny udaru mózgu

Znalezienie przyczyny udaru u młodych dorosłych jest trudne, wynika to z rzadszego występowania tradycyjnych sercowo-naczyniowych czynników ryzyka. U 1/3 chorych nie udaje się ustalić jednoznacznej przyczyny.

Do najczęstszych przyczyn niedokrwiennych udarów mózgu w młodym wieku należą zatory pochodzenia sercowego. Wady wrodzone serca występują stosunkowo rzadko, gdyż większość z nich zostaje rozpoznana już w wieku dziecięcym. O wiele częściej stwierdza się anomalie, takie jak przetrwały otwór owalny. To połączenie między przedsionkami serca prawidłowo zarasta wkrótce po urodzeniu. Jeśli do tego nie dojdzie, może w jego okolicy dochodzić do gromadzenia się materiału zatorowego, który w niesprzyjających warunkach popłynie do naczyń mózgowych powodując udar. Tworzeniu materiału zatorowego sprzyjają również zaburzenia rytmu serca czy infekcyjne zapalenie wsierdzia.

Kolejną przyczyną może być rozwarstwienie ścian jednej z tętnic. Krew dostaje się wtedy między warstwy naczynia i porywa zator w stronę mózgu. Najczęściej do rozwarstwienia dochodzi po urazie, ale może się tak stać również bez wyraźnej przyczyny. Wysokie ryzyko udaru jest związane z wrodzonymi niedoborami w osoczu krwi białka C, białka S, czy antytrombiny III. Ich obniżone stężenie może prowadzić do wykrzepiania krwi kończącego się udarem.

Czy środki antykoncepcyjne mogą powodować udar mózgu?

Specyficzną grupę ryzyka stanowią młode kobiety. Stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych zwłaszcza w połączeniu z paleniem papierosów wielokrotnie zwiększa szansę zakrzepicy kończącej się niedokrwieniem mózgu. Okresem szczególnej troski jest również poród. Do udaru mogą doprowadzić nagłe zmiany warunków panujących w układzie krążenia.

Diagnostyka przy udarze mózgu

Oprócz wyżej wymienionych poznano jeszcze kilkadziesiąt bardzo rzadkich czynników, mogących mieć udział w zwiększeniu ryzyka niedokrwienia mózgu. Czy można je jakoś rozpoznać i próbować im zapobiegać? Należy zachować szczególną czujność, gdy w najbliższej rodzinie dochodziło do udarów mózgu. Powinniśmy wtedy zwróci uwagę na czynniki, które możemy modyfikować. Przede wszystkim okresowa kontrola ciśnienia tętniczego, poziomu glukozy i cholesterolu. W określonych przypadkach wskazana może okazać się diagnostyka kardiologiczna (badania: EKG i UKG). Duże znaczenie w profilaktyce ma regularny, umiarkowany wysiłek fizyczny oraz unikanie nikotyny, która jest odpowiedzialna za obkurczanie naczyń krwionośnych.

W przypadku, gdy udary w naszej rodzinie dotyczyły młodych osób, dodatkowo warto oznaczyć poziomy białka C, białka S, antytrombiny III oraz wykonać badanie obrazowe naczyń krwionośnych. Kategorycznie należy wystrzegać się narkotyków, zwłaszcza kokainy i amfetaminy. Jeśli lekarz stwierdzi czynniki ryzyka, może zalecić profilaktyczne stosowanie leków, które mogą zabezpieczyć nas przed udarem. Problem ten należy traktować niezwykle poważnie, gdyż rehabilitacja po udarze mózgu jest zazwyczaj długotrwała i nie zawsze kończy się powrotem do pełnej sprawności. Mimo stosowania nowoczesnych metod leczenia, część udarów kończy się zgonem pacjenta.