POChP – przyczyny, objawy, przebieg leczenia
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest jednostką chorobową, na którą składa się przewlekły proces zapalny toczący się w drzewie oskrzelowym. U pacjentów cierpiących na POChP przepływ powietrza w drogach oddechowych jest utrudniony i systematycznie pogarsza się przy braku zastosowania właściwego leczenia.
Spis treści:
Przyczyny POChP
Najważniejszą rolę w rozwoju choroby odgrywają czynniki środowiskowe, w tym głównie nałóg palenia tytoniu (również palenie bierne); zapylenie powietrza w miejscu pracy (np. pylica górników) oraz ogólnie zanieczyszczenie środowiska. Tylko niewielki odsetek pacjentów zapada na tę chorobę z powodu predyspozycji genetycznych (związek z wrodzonym niedoborem alf1-antytrypsyny). Ryzyko rozwoju choroby rośnie proporcjonalnie do ilości wypalanych każdego dnia papierosów i lat trwania nałogu nikotynowego.
POChP to tak zwana choroba cywilizacyjna, jest jedną z głównych przyczyn umieralności i inwalidztwa na świecie. Obecnie zajmuje 4. miejsce wśród przyczyn zgonów (wg raportu Światowej Organizacji Zdrowia). Częściej dotyka mężczyzn, choć liczba zachorowań wśród kobiet systematycznie rośnie.
Objawy POChP
Głównym objawem POChP jest przewlekły kaszel z towarzyszącym odkrztuszaniem wydzieliny. Kaszel jest najbardziej dokuczliwy rano zaraz po przebudzeniu, kiedy chory odkrztusza zalegającą po nocy śluzową wydzielinę. Przewlekły proces zapalny powoduje nadreaktywność oskrzeli, czyli stan, w którym atak kaszlu może wywołać zimne powietrze czy intensywne zapachy (np. perfumy). W miarę rozwoju choroby i pogorszenia parametrów wentylacji pacjent zaczyna odczuwać duszność (subiektywne poczucie braku powietrza), początkowo podczas wysiłku, następnie przez cały czas. Wraz z destrukcją tkanki płucnej dochodzi do rozwoju niewydolności oddechowej oraz wtórnie niewydolności prawokomorowej serca.
Diagnostyka i leczenie POChP
Nie sposób rozpoznać chorobę bez badania spirometrycznego. Ta nieinwazyjna metoda oceniająca parametry wentylacji układu oddechowego nie tylko pozwala stwierdzić ograniczenie przepływu powietrza w drogach oddechowych, ale za pomocą określonych parametrów, umożliwia precyzyjnie ustalenie stadium zaawansowania choroby. Zmiany rozedmowe widoczne są na standardowym zdjęciu rtg. klatki piersiowej.
Choroba jest nieuleczalna, stale postępująca. Leczenia ma na celu opóźnić rozwój objawów. Każdy pacjent, u którego lekarz rozpozna POChP powinien natychmiast zrezygnować z palenia tytoniu i w miarę możliwości unikać towarzystwa osób palących oraz miejsc o dużym zanieczyszczeniu powietrza (parami, gazami). Ważne są również szczepienie przeciw grypie i pneumokokom, które zmniejszają ryzyko infekcji układu oddechowego, powodującej zaostrzenie choroby podstawowej. W przypadku infekcji bakteryjnej dróg oddechowych należy niezwłocznie rozpocząć antybiotykoterapię.
Leczenie objawowe POChP uzależnione jest od stopnia zaawansowania choroby. Lekami pierwszego rzutu są stosowane wziewnie tak zwane bronchodilatatory, czyli substancje rozszerzające oskrzela, ułatwiające przepływ powietrza. W miarę postępu choroby do leczenia dodaje się sterydy wziewne, które hamują reakcję zapalną w drzewie oskrzelowym. U pacjentów w ciężkim stadium choroby konieczna jest przewlekła tlenoterapia (przenośny koncentrator tlenu umożliwia podawanie tlenu w warunkach domowych).
