Niezamierzona utrata masy ciała jest najczęściej wynikiem postępującego procesu chorobowego toczącego się w organizmie człowieka. W czasie choroby zwiększa się znacznie zapotrzebowanie kaloryczne. Niedobór składników odżywczych zaburza prawidłowe funkcjonowanie organizmu oraz może być przyczyną wielu dolegliwości.

Niezamierzona utrata masy ciała jest najczęściej spowodowana ujemnym bilansem kalorycznym.

Spis treści:

  1. Przyczyny utraty masy ciała
  2. Osłabienie apetytu
  3. Zapotrzebowanie na energię podczas choroby
  4. Skutki spadku masy ciała
  5. Spadek masy ciała a osłabienie mięśni
  6. Utraty masy ciała nie wolno lekceważyć
  7. Dobranie odpowiedniej diety to podstawa leczenia

Przyczyny utraty masy ciała

U osób zdrowych utrata masy ciała jest najczęściej spowodowana niedoborem energii i składników odżywczych w diecie. Przyczyniają się do nich m. in. pomijanie posiłków, eliminacje wybranych pokarmów lub intensywny wysiłek fizyczny.

Osłabienie apetytu

Ponadto osłabienie apetytu, które może być wynikiem stresującego trybu życia, depresji, długotrwałego przemęczenia powoduje, że nie dostarczamy organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych oraz odpowiedniej ilości kalorii.

U osób chorych utrata łaknienia jest najczęściej spowodowana toczącym się procesem chorobowym, nudnościami, przyjmowaniem leków, osłabieniem oraz problemami z samodzielnym przyjmowaniem posiłków. W wielu przypadkach chory je niewystarczająco dużo, bo unika jedzenia, ponieważ sprawia mu ono ból lub towarzysza mu dolegliwości ze strony układu pokarmowego (biegunka, wymioty, nudności).

Zapotrzebowanie na energię podczas choroby

Zdarza się jednak, że pacjent je tyle ile przed chorobą, a jednak traci na wadze. Dzieje się tak, ponieważ podczas choroby zwiększa się również zapotrzebowanie na energię i białko. Tak się zdarza, gdy chory gorączkuje, jest po zabiegu operacyjnym, ma rany odleżynowe lub pooparzeniowe. Do utraty wagi przyczyniają się także straty składników odżywczych podczas biegunki albo wymiotów.

Należy zadbać więc o dostarczenie pacjentowi zwiększonej ilości kalorii i białka.

Skutki spadku masy ciała

Niezamierzona nadmierna utrata masy ciała podczas choroby jest niekorzystna dla zdrowia pacjenta. Pogłębiając się prowadzi do osłabienia, a nawet wyniszczenia organizmu. Taki stan bezpośrednio zagraża życiu osoby chorej. Aby sprawdzić, czy podopieczny traci na wadze podczas choroby, wystarczy przyjrzeć się, czy jego ubranie nie jest za luźne, a pierścionek lub obrączka nie spadają z palca.

U pacjentów z nadmierną utratą masy ciała i osłabionych zmniejsza się skuteczność leczenia. Ponadto po zabiegach operacyjnych wzrasta częstość powikłań – rany dłużej się goją, co zwiększa ryzyko zakażeń bakteryjnych lub grzybiczych. Następuje wydłużenie okresu pobytu w szpitalu, a także zwiększają się koszty leczenia.

Spadek masy ciała a osłabienie mięśni

Niedobór białka w organizmie powoduje spadek napięcia mięśniowego, a nawet zanik mięśni. Taki stan utrudnia rehabilitację, a czasem ją uniemożliwia. Przedłuża się tym samym okres powrotu do zdrowia. U osób leżących, które nie są odpowiednio żywione, jest większe ryzyko pojawienia się ran odleżynowych.

Utraty masy ciała nie wolno lekceważyć

Należy jak najszybciej wprowadzić odpowiedni sposób żywienia, który pokryje potrzeby żywieniowe pacjenta, zahamuje proces chudnięcia i poprawi stan odżywienia. W zależności od przyczyn utraty masy ciała, należy indywidualnie ustalić zapotrzebowanie chorego na energię i białko. Najlepiej dzienną porcję pożywienia podawać podopiecznemu w postaci 5 posiłków, w niewielkich ilościach, o stałych porach dnia.

Dobranie odpowiedniej diety to podstawa leczenia

Potrawy powinny być lekkostrawne, bogatoenergetyczne, wysokobiałkowe oraz pokrywać zapotrzebowanie na witaminy i sole mineralne. Posiłki należy komponować, korzystając z mięsa drobiowego, ryb, warzyw i owoców oraz produktów zbożowych (kasz, pieczywa, makaronów). Najbardziej wskazane są potrawy gotowane na parze lub pieczone w folii. Nie zaleca się potraw smażonych, tłustych, z dodatkiem zawiesistych sosów, gdyż są ciężkostrawne i długo zalegają w żołądku.

Ważna jest również ilość spożywanych płynów (najlepiej 2-3 litry dziennie). Jest to szczególnie istotne, gdy chory gorączkuje, a także przy występowaniu biegunki lub wymiotów.

Gdy zapewnienie odpowiedniego odżywienia poprzez tradycyjne posiłki jest utrudnione lub niewystarczające, zaleca się uzupełniać jadłospis chorego produktami odżywczymi takimi jak Nutridrink. Są to preparaty do żywienia medycznego, dostępne w aptekach, które w małej objętości dostarczają odpowiednią ilość białka i składników odżywczych. Nutridrink może zastępować posiłek lub być spożywany pomiędzy nimi – jako przekąska, a jako dodatek do innych potraw zwiększać ich kaloryczność i wartość odżywczą.

Odpowiedni sposób odżywiania oraz zapobieganie utracie masy ciała chorego znacząco przyspieszają okres powrotu do zdrowia.