Jak odpoczywać i radzić sobie ze stresem przy opiece nad osobą chorą?
Stres, zmęczenie i nagromadzenie negatywnych emocji na co dzień towarzyszą osobie sprawującej długotrwałą opiekę nad chorym na Alzheimera. Nie da się ich całkowicie uniknąć, ale istnieją skuteczne sposoby na radzenie sobie z codziennym stresem i na krótki, ale efektywny odpoczynek, który daje energię do dalszego działania. Poniżej przedstawiamy kilka z nich.
Spis treści:
- Znajdź czas wyłącznie dla siebie
- Bądź aktywny fizycznie
- Weź głęboki oddech
- Stosuj ćwiczenia relaksacyjne
- Słuchaj muzyki relaksacyjnej
- Zastosuj aromatoterapię
- Doceń relaksujące właściwości przyrody
Znajdź czas wyłącznie dla siebie
Planując rozkład dnia, zaplanuj również chwile, które będziesz mógł poświęcić wyłącznie na własny odpoczynek i własne przyjemności. Najlepiej tak zorganizować opiekę nad chorym, aby inna osoba (członek rodziny, wynajęta opiekunka, zaprzyjaźniona sąsiadka) mogła przejąć choćby na godzinę czy dwie Twoje obowiązki. Wolny czas wykorzystaj na czynności, które sprawiają Ci przyjemność i pozwolą się zrelaksować, na przykład: idź na spacer, do kawiarni, do kina, spotkaj się ze przyjaciółmi, poczytaj ciekawą książkę itp. Jeżeli nie masz możliwości, aby zostawić chorego pod opieką innej osoby, wykorzystuj „dla siebie” chwile, gdy Twój podopieczny drzemie czy ogląda ulubiony program w telewizji. Ważne jest przy tym, abyś na chwilę przestał myśleć o swoich obowiązkach i związanych z nimi problemach, a skupił się na czynnościach, które sprawiają Ci przyjemność.
Bądź aktywny fizycznie
Nie na próżno mówi się, że ruch to zdrowie. Warto przy tym pamiętać, że ma on wpływ nie tylko na ciało, ale także umysł. Podczas ćwiczeń fizycznych w naszym organizmie dochodzi do uwolnienia endorfin (zwanych potocznie „hormonami szczęścia”), które łagodzą odczucie bólu, wyzwalają uczucie przyjemności i odprężenia. Ponadto wysiłek fizyczny pozwala rozładować skumulowaną złą energię (np. złość, gniew) i złagodzić napięcie mięśni. Stąd też codziennie powinieneś znaleźć czas na ćwiczenia fizyczne. Mogą być to zajęcia z aerobiku, bieganie, jazda na rowerze, nordic walking, szybki marsz, pływanie. Ćwiczyć możesz także w domu – sam w wolnej chwili lub razem ze swoim podopiecznym. Szczególnie polecany jest ruch na świeżym powietrzu.
Weź głęboki oddech
„Głębokie” oddychanie to jedna z najprostszych i najbardziej skutecznych technik relaksacyjnych, którą możesz zastosować wszędzie i w każdej sytuacji. W najprostszej formie polega ona na wzięciu kilku wolnych, głębokich wdechów i na skupianiu się na nich. Oddychać należy przeponą: wciągamy powietrze nosem, tak aby unosiła się górna część naszego brzucha (tam jest umiejscowiona przepona), a nie klatka piersiowa. Powietrze wydychamy nosem licząc powoli do trzech. Oddychając w ten sposób dostarczamy naszemu organizmowi więcej tlenu niezbędnego do regeneracji komórek i efektywniej usuwamy z niego toksyny. Głębokie i miarowe oddychanie pozwoli się wyciszyć i ukoić nerwy.
Stosuj ćwiczenia relaksacyjne
Istnieją różnego rodzaju ćwiczenia relaksacyjne pozwalające na szybkie odprężenie się i zniwelowanie napięcia nerwowego. Warto stosować je zwłaszcza w chwilach gdy odczucie zmęczenia i stresu zaczyna Cię paraliżować. Joga, tai-chi, pilates, ćwiczenia rozciągające (tzw. stretching), swobodne potrząsanie kończynami, tak jakbyśmy chcieli wytrząsnąć z siebie stres i negatywne emocje – to tylko niektóre przykłady ćwiczeń, które pomogą rozluźnić napięte mięśnie i odzyskać równowagę. Ćwiczenia takie możesz stosować w domu, w ogrodzie, w parku. Żeby wiedzieć jak je prawidłowo wykonywać warto zapisać się choćby na kilka zajęć prowadzonych przez profesjonalnych instruktorów. Jeżeli jednak nie masz takiej możliwości skorzystaj z filmików instruktażowych dostępnych na płytach lub w internecie.
Słuchaj muzyki relaksacyjnej
Nie od dziś wiadomo, że odpowiednio dobrana muzyka silnie wpływa na nasz nastrój i samopoczucie. Może ona działać odprężająco i wyciszająco lub dodawać energii i wigoru. Muzyka stosowana jest dziś z powodzeniem jako metoda wspomagająca w leczeniu depresji i innych chorób, w terapii i w profilaktyce prozdrowotnej (tzw. muzykoterapia), dlatego warto wykorzystać siłę kojących i przyjemnych dla naszego ucha dźwięków w codziennych zmaganiach ze zmęczeniem i stresem. W sklepach muzycznych bez problemu znajdziesz płyty z tzw. muzyką relaksacyjną, wykorzystującą lub naśladującą odprężające dźwięki natury, np. szum deszczu, morza, drzew, śpiew ptaków itp. Tego typu muzyki możesz słuchać podczas chwil przeznaczonych na odpoczynek, a także podczas wykonywania prac domowych.
Zastosuj aromatoterapię
Kojąco na nasze zmysły możemy działać nie tylko za pomocą dźwięku, ale także za pomocą zapachu. Pomocna w radzeniu sobie ze stresem i zmęczeniem może okazać się tzw. aromatoterapia, czyli wykorzystanie naturalnych, roślinnych olejków eterycznych rozpuszczanych w wodzie (kąpiel aromaterapeutyczna), rozpylanych w powietrzu lub stosowanych do masażu ciała. Olejki łagodzące napięcie nerwowe, działające kojąco i antystresowo to przede wszystkim: olejek lawendowy, eukaliptusowy, melisowy, z liści drzewa pomarańczowego (tzw. Olejek Petitgrain), mandarynkowy, czy olejek Ylang-Ylang. Są też zapachy dodające energii i pobudzające do działania, np. olejek miętowy czy rozmarynowy. Aromatoterapię stosuj jednak z rozwagą, pamiętając, że niektóre zapachy mogą wywołać nudności, bóle głowy, nadmierną senność i reakcje alergiczne. Kupuj jedynie wysokiej jakości olejki naturalne i rozcieńczaj je w wodzie w odpowiednich proporcjach.
Doceń relaksujące właściwości przyrody
Doskonałym antidotum na stres i zmęczenie jest kontakt z przyrodą. Przyroda działa na nas kojąco, wyciszająco i relaksująco. Już pół godziny spędzone na spacerze w parku, w lesie, czy na pracach w ogrodzie, pomoże Ci nabrać energii i odzyskać wewnętrzną równowagę. Spędzając czas na łonie natury powinieneś „chłonąć” ją wszystkimi zmysłami: dotykiem, zapachem, słuchem i dźwiękiem. Będąc na spacerze w parku, czy pracując w ogrodzie, staraj się więc skupić na przyrodzie: poznawaj dotykiem fakturę roślin, głaszcz miękką trawę, zauważaj detale (np. kroplę rosy na liściu, pajęczynę na krzaku itp.), chłoń zapachy, wsłuchaj się w kojące dźwięki: szum drzew, śpiew ptaków, „granie” świerszczy.