Nagły spadek masy ciała u osób starszych może być spowodowany różnymi czynnikami. Warto pamiętać, że to właśnie grupa seniorów jest bardziej podatna na utratę masy ciała z powodu zmian związanych z wiekiem, takich jak: spadek apetytu, utrata masy mięśniowej (sarkopenia), obecność chorób przewlekłych i zmian metabolicznych. Największe obawy budzi jednak niedożywienie, ściśle związane z utratą masy ciała u seniora. Jak wynika z danych epidemiologicznych - niedożywienie dotyczy około 5-30% osób starszych przebywających w środowisku domowym, 25-60% mieszkających w domach opieki i aż 30-65% hospitalizowanych pacjentów geriatrycznych.

Spis treści:

  1. Przyczyny chudnięcia osób starszych
  2. Chudniecie w starszym wieku – czy zawsze prowadzi do niedożywienia?
  3. Żywienie a utrata masy ciała u seniorów
  4. Gdzie szukać pomocy?

Przyczyny chudnięcia osób starszych

Nagła utrata masy ciała u seniorów może być wynikiem wielu czynników. Wśród najczęstszych przyczyn wymienia się:

  • utrata apetytu i zainteresowania spożyciem posiłków – wraz z wiekiem niektóre osoby mogą doświadczać braku apetytu, a nawet jadłowstrętu. Może to być spowodowane różnymi czynnikami m.in.: zmianami hormonalnymi, zmniejszonym odczuwaniem smaku i zapachu jedzenia, a także zwiększonym stresem czy pojawiającymi się objawami lękowo-depresyjnymi,
  • obecność chorób przewlekłych – to właśnie seniorzy często cierpią na różnego rodzaju choroby przewlekłe, takie jak np. choroby układu sercowo-naczyniowego, cukrzycę, choroby układu oddechowego, nowotwory, chorobę Parkinsona czy Alzheimera. Wymienione jednostki chorobowe mogą prowadzić do zmniejszonego apetytu, trudności z połykaniem (dysfagia), problemów z wchłanianiem składników odżywczych oraz zwiększonego zużycia energii,
  • utrata masy mięśniowej – z wiekiem dochodzi do naturalnej utraty masy mięśniowej, zwanej sarkopenią. To prowadzi do zmniejszenia masy ciała oraz spowolnienia tempa metabolizmu, co może powodować utratę masy ciała,
  • niska aktywność ruchowa – seniorzy mogą mieć zmniejszoną aktywność fizyczną z powodu problemów zdrowotnych, towarzyszącego bólu przewlekłego czy ograniczeń ruchowych. Zmniejszona aktywność prowadzi do spadku masy mięśniowej i zmniejszenia tempa metabolizmu,
  • występowanie skutków ubocznych związanych z przyjmowaniem leków – niektóre leki przepisywane osobom starszym mogą mieć niekorzystne działania uboczne, takie jak np. zmniejszony apetyt, nudności, wymioty, biegunki czy zaburzenia smaku, co może prowadzić do stałej utraty masy ciała,
  • występowanie zaburzeń depresyjno-lękowych, często związanych z samotnością i izolacją społeczną – izolacja społeczna i związane z nią występowanie zaburzeń depresyjno-lękowych mogą być częstym problemem wśród osób starszych. Te stany emocjonalne mogą prowadzić do braku zainteresowania spożyciem posiłków, zmniejszenia apetytu oraz zaniedbywania codziennych nawyków żywieniowych,
  • niedostateczne spożycie białka – bardzo często seniorzy mogą spożywać niewystarczające ilości białka w diecie, co w konsekwencji prowadzi do systematycznej utraty masy mięśniowej i spadku masy ciała.
  • zmiany metaboliczne – z wiekiem następują różnego rodzaju zmiany w metabolizmie, które mogą wpływać na apetyt i tempo przemiany materii,
  • zmiany w pracy przewodu pokarmowego – wraz z wiekiem zachodzi wiele niekorzystnych zmian w pracy układu pokarmowego. Wówczas obserwuje się zaburzenie odczuwania zapachu oraz smaku wynikające m.in. z zaniku części kubków smakowych. Osłabienie funkcji przewodu pokarmowego, a także zanik błony śluzowej i mięśniówki przewodu pokarmowego oraz niedobór enzymów trawiennych, mogą prowadzić do pogorszenia procesu trawienia, zalegania treści pokarmowej w żołądku i uciążliwych zaparć,
  • choroby zębów i jamy ustnej – mogą znacząco wpływać na obniżenie spożycia posiłków u seniorów. Trudności związane z przyjmowaniem pokarmu wynikają głównie z dolegliwości z tym związanych. Z reguły jest to np. towarzyszący ból jamy ustnej czy trudności w żuciu jedzenia. Nie bez znaczenia jest również właściwa higiena jamy ustnej,
  • czynniki ekonomiczne – spożycie pełnowartościowych posiłków wysokiej jakości często zależy od indywidualnej sytuacji finansowej danej osoby lub/i jej otoczenia. Koszty związane z zakupem żywności mogą mieć wpływ na zdolność seniorów do zakupu odpowiednich produktów żywnościowych.

Chudniecie w starszym wieku – czy zawsze prowadzi do niedożywienia?

Niedożywienie u seniorów jest poważnym problemem zdrowotnym, który może prowadzić do wielu powikłań, pogorszenia jakości życia i ogólnego stanu zdrowia. Jak już wspomniano, istnieje wiele czynników, które mogą przyczyniać się do niedożywienia u osób starszych. Warto pamiętać, że niedożywienie może prowadzić do m.in.: spadku masy ciała i masy mięśniowej, osłabienia odporności, problemów z pamięcią i koncentracją, zwiększonego ryzyka wielu chorób np. osteoporozy, pogorszenia nastroju czy utrudnionego gojenia ran.

Jeśli zauważysz, że osoba starsza niezamierzenie czyli, bez odchudzania, traci masę ciała, wówczas ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem w celu zidentyfikowania przyczyny i zastosowania odpowiedniego postępowania. W przypadku osób starszych, utrata masy ciała może prowadzić do wielu poważnych problemów zdrowotnych, dlatego istotne jest szybkie podjęcie działań. W takiej sytuacji lekarz zalecić może włączenie do jadłospisu żywności medycznej np. Nutridrink, który uzupełni jadłospis w ważne składniki odżywcze.

Żywienie a utrata masy ciała u seniorów

Racjonalne żywienie osób starszych, u których postępuje utrata masy ciała, ma na celu zwiększenie spożycia kalorii, białka i innych składników odżywczych w celu poprawy stanu odżywienia i zwiększenia masy ciała. Wśród zaleceń żywieniowych wymienia się m.in.: wzbogacanie posiłków w produkty wysokoenergetyczne i wysokobiałkowe np. w mięso, ryby, jaja, oliwę z oliwek, awokado, orzechy.  Podstawą jest również zapewnienie seniorom posiłków, które będą lekkostrawne oraz o wysokiej wartości odżywczej np. koktajle owocowe z dodatkiem jogurtu czy mleka, jogurty, puree warzywne czy zupy krem. Nie bez znaczenia jest również regularne spożycie większej ilości posiłków, o malej objętości. Jeśli mimo modyfikacji tradycyjnej diety pokrycie potrzeb organizmu jest niemożliwe, lub niewystarczające, warto włączyć do jadłospisu zalecaną  przez lekarza żywność medyczną np. Nutridrink.

Gdzie szukać pomocy?

Warto podkreślić, że choć nie zawsze nagły spadek masy ciała jest objawem choroby, to zawsze wymaga uwagi i oceny przez lekarza. Jeśli zaobserwujesz spadek masy ciała u osoby starszej, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem w celu oceny przyczyn i wdrożenia odpowiedniej interwencji czy będzie to żywienie medyczne czy inne postępowanie terapeutyczne. Wczesne wykrycie i leczenie problemu może pomóc w zapobieganiu poważnym konsekwencjom zdrowotnym i poprawie jakości życia i stanu zdrowia seniora.

 

Nutridrink  to żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Do postępowania dietetycznego w niedożywieniu i ryzyku niedożywienia związanym z chorobą.

Stosować pod nadzorem lekarza.

 

Piśmiennictwo:

  1. Krzymińska-Siemaszko R, Chudek J, Suwalska A, et al. Health status correlates of malnutrition in the polish elderly population – Results of the Polsenior Study. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2016;20:4565-73.
  2. de Sire A, Ferrillo M, Lippi L, et al. Sarcopenic Dysphagia, Malnutrition, and Oral Frailty in Elderly: A Comprehensive Review. Nutrients. 2022 Feb 25;14(5):982. doi: 10.3390/nu14050982.
  3. Volkert D, Beck AM, Cederholm T, et al. ESPEN practical guideline: Clinical nutrition and hydration in geriatrics. Clin Nutr. 2022 Apr;41(4):958-989. doi: 10.1016/j.clnu.2022.01.024.
  4. Dent E, Wright ORL, Woo J, et al. Malnutrition in older adults. Lancet. 2023 Mar 18;401(10380):951-966. doi: 10.1016/S0140-6736(22)02612-5.
  5. Gielen E, Beckwée D, Delaere A, et al. Sarcopenia Guidelines Development Group of the Belgian Society of Gerontology and Geriatrics (BSGG). Nutritional interventions to improve muscle mass, muscle strength, and physical performance in older people: an umbrella review of systematic reviews and meta-analyses. Nutr Rev. 2021 Jan 9;79(2):121-147. doi: 10.1093/nutrit/nuaa011.