Cukrzyca to choroba, która niesie ze sobą wiele powikłań, a jednym z najpoważniejszych jest zespół stopy cukrzycowej. To właśnie zdrowie stóp staje się kluczowym aspektem codziennej troski o siebie u pacjentów z cukrzycą. Wybór odpowiedniego obuwia to nie tylko kwestia komfortu, ale przede wszystkim profilaktyki poważnych problemów zdrowotnych. W tym artykule dowiesz się, jak dobrać buty, które skutecznie chronią stopy przed otarciami, ranami i deformacjami, a także wspierają codzienną pielęgnację w kontekście cukrzycy.

Spis treści:

  1. Czym jest cukrzyca?
  2. Jak rozwija się cukrzyca typu 2?
  3. Jakie są objawy cukrzycy?
  4. Co to jest poliuria i jak wpływa na pacjentów?
  5. Jakie są powikłania cukrzycy?
  6. Co to jest zespół stopy cukrzycowej?
  7. Jak dbać o stopy przy cukrzycy? Jakie są zasady codziennej pielęgnacji stóp?
  8. Dlaczego specjalistyczne obuwie jest tak ważne?
  9. Jak dobierać obuwie przy stopie cukrzycowej?
  10. Czy warto stosować wkładki terapeutyczne?
  11. Jak odciążać stopę cukrzycową?
  12. Jak długo stosuje się buty odciążające?
  13. Dlaczego profilaktyka jest kluczowa?

Czym jest cukrzyca?

Cukrzyca jest chorobą, której częstość występowania zwiększa się z wiekiem. Wśród pacjentów pomiędzy 60 a 85 rokiem życia tylko co druga osoba ma prawidłowy metabolizm glukozy, a powyżej 85 r.ż. co czwarta. Organizacja Narodów Zjednoczonych  uznała cukrzycę za epidemię XXI wieku. Choroba ta cechuje się podwyższonymi poziomami cukru z towarzyszącymi zaburzeniami metabolicznymi prowadzącymi do uszkodzenia tkanek i narządów.

Jak rozwija się cukrzyca typu 2?

Etiopatogeneza cukrzycy typu 2 obejmuje tzw. insulinooporność, czyli zmniejszenie wrażliwości tkanek na insulinę oraz obniżenie wydzielania insuliny przez komórki beta wysp trzustkowych. Zjawisko to pojawia się po 45 r.ż. Insulinooporność jest kompensowana przez zwiększone wydzielanie insuliny, co utrzymuje poziom glukozy we krwi w normie. Jednak efektem ubocznym może być przyrost masy ciała i starzenie się wielu narządów, w tym mózgu.

Jakie są objawy cukrzycy?

Początkowo cukrzyca typu 2 przebiega bezobjawowo. Pacjenci zgłaszają osłabienie, złe samopoczucie, jednak dopiero objawy powikłań skłaniają do diagnozy. Do objawów tych należą:

  • miażdżyca,
  • zaburzenia widzenia,
  • osłabienie pamięci,
  • zaburzenia snu,
  • nawracające infekcje dróg moczowych i skóry,
  • owrzodzenia stóp.

Co to jest poliuria i jak wpływa na pacjentów?

Należy zwrócić uwagę na częste oddawanie moczu (powyżej 2 litrów dziennie), które może być objawem podwyższonego poziomu cukru we krwi. Może to nasilać problemy z nietrzymaniem moczu i prowadzić do częstszego korzystania z toalety. W odpowiedzi na to wielu pacjentów ogranicza ilość wypijanych płynów, co może prowadzić do odwodnienia. Odwodnienie z kolei może powodować poważne problemy, takie jak zaburzenia świadomości, a nawet śpiączkę. Dlatego ważne jest, aby nie ograniczać płynów i skonsultować się z lekarzem w razie wystąpienia takich objawów.

Jakie są powikłania cukrzycy?

Mikroangiopatie to zmiany w drobnych naczyniach, które obejmują:

  • neuropatie (uszkodzenia nerwów),
  • nefropatię (uszkodzenia naczyń nerek),
  • retinopatię (uszkodzenia narządu wzroku). Dochodzi do zmniejszenia sprawności pacjenta, pojawia się chwiejny chód zwiększający ryzyko upadku, uszkodzenia skóry i deformacji stóp.

Makroangiopatie obejmują zmiany w dużych naczyniach, np. chorobę niedokrwienną serca czy zawały serca.

Co to jest zespół stopy cukrzycowej?

Zespół stopy cukrzycowej może wynikać z mikroangiopatii (zaburzenia czucia) i makroangiopatii (zaburzenia ukrwienia stopy). Dodatkowo utrudnia gojenie ran, a zmiany zwyrodnieniowe stóp mogą prowadzić do amputacji. Dlatego konieczne jest przestrzeganie zasad pielęgnacji stóp.

Jak dbać o stopy przy cukrzycy? Jakie są zasady codziennej pielęgnacji stóp?

  • Sprawdzać stan skóry po każdej zmianie obuwia.
  • Myć nogi w letniej wodzie z łagodnym mydłem, unikać długiego moczenia.
  • Dokładnie osuszać stopy, szczególnie przestrzenie międzypalcowe.
  • Stosować kremy zmiękczające lub tłuste, unikać metalowych tarek.
  • Paznokcie skracać pilnikiem, nadając im kwadratowy kształt.
  • Nosić przewiewne skarpetki bez szwów.
  • Unikać chodzenia na boso, nawet po mieszkaniu.
  • Chronić stopy przed urazami i przegrzewaniem.

Dlaczego specjalistyczne obuwie jest tak ważne?

Odpowiednie obuwie może zapobiec otarciom, ranom i powikłaniom. Powinno ono:

  • Być skórzane lub przewiewne, bez obcasów i ostrych szwów.
  • Mieć grube, antypoślizgowe podeszwy.
  • Być dopasowane pod względem rozmiaru, najlepiej mierzone pod wieczór.
  • Pozwalać na stosowanie wkładek terapeutycznych w przypadku deformacji stóp.

Jak dobierać obuwie przy stopie cukrzycowej?

  • Unikać obuwia odkrytego i sandałów z paskami między palcami.
  • Wybierać modele zapinane na rzepy dla lepszego dopasowania.
  • Sprawdzać wnętrze butów przed każdym założeniem.

Czy warto stosować wkładki terapeutyczne?

Tak, odpowiednio dobrane wkładki:

  • Chronią stopy przed ranami,
  • Zwiększają komfort chodzenia,
  • Mogą niwelować bóle kolan i kręgosłupa.

Jak odciążać stopę cukrzycową?

Buty odciążające służą do zmniejszenia nacisku na uszkodzone obszary stopy. Rodzaj buta dobiera się w zależności od lokalizacji rany:

  • Buty do odciążenia tyłostopia i przodostopia,
  • Buty pneumatyczne dla odciążenia środstopia.

Jak długo stosuje się buty odciążające?

Okres odciążania trwa od 3 do 6 miesięcy, a nawet do 1,5 roku. Po tym czasie nadal należy używać specjalistycznego obuwia i wkładek.

Dlaczego profilaktyka jest kluczowa?

Profilaktyka pomaga zminimalizować ryzyko powikłań. Regularne badanie stóp, stosowanie odpowiedniego obuwia i wkładek terapeutycznych to kluczowe kroki w zapobieganiu rozwojowi stopy cukrzycowej.