Jednym z ważnych elementów towarzyszących leczeniu choroby nowotworowej jest odpowiednia dieta. Właściwie dobrane i zbilansowane posiłki pomagają utrzymać lub zwiększyć masę ciała i zmniejszają ryzyko niedożywienia. Prawidłowy stan odżywienia wiąże się z lepszą tolerancją leczenia i zmniejszeniem ryzyka występowania działań niepożądanych terapii przeciwnowotworowej. Dowiedz się jak komponować posiłki i pobierz przykładowy jadłospis, przygotowany przez ekspertów Nutricii.

Spis treści:

  1. Dlaczego prawidłowa dieta przy nowotworze jest tak ważna?
  2. Dieta w chorobie nowotworowej
  3. Przykładowy jadłospis chorego na raka
  4. Bibliografia:

Dlaczego prawidłowa dieta przy nowotworze jest tak ważna?

Prawidłowa dieta  jest ważna na każdym etapie życia, jednak w czasie choroby onkologicznej nabiera szczególnego znaczenia. Powstanie nowotworu w organizmie oraz leczenie przeciwnowotworowe, takie jak chemioterapia, radioterapia czy leczenie chirurgiczne sprawiają, że chorzy są szczególnie podatni na wystąpienie niedoborów żywieniowych. Objawy oraz działania niepożądane choroby nowotworowej (wydzielanie przez nowotwór substancji hamujących łaknienie i powodujących stan zapalny, rozpad białek i tkanki tłuszczowej) oraz leczenia zwiększają ryzyko niedożywienia i jego skrajnej postaci – kacheksji nowotworowej. Właściwe wsparcie żywieniowe pacjentów z chorobą nowotworową powinno być integralną częścią leczenia onkologicznego.

Prawidłowa dieta w chorobie nowotworowej może:

  • utrzymać pożądany stan odżywienia w czasie trwania leczenia,
  • zwiększyć możliwości regeneracji organizmu i odbudowy zniszczonych tkanek,
  • ułatwić radzenie sobie z niekorzystnymi objawami terapii,
  • poprawić odporność organizmu i pomóc zapobiegać infekcjom,
  • polepszyć samopoczucie fizyczne i psychiczne,
  • pomóc odzyskać siły po wyczerpującej chorobie i leczeniu,
  • przyśpieszyć powrót chorego do normalnego funkcjonowania.

Dieta w chorobie nowotworowej

Jadłospis chorego na raka musi dostarczyć wszystkich niezbędnych składników, do których należą: białka, węglowodany, tłuszcze, witaminy, składniki mineralne oraz woda. Posiłki powinny być pełnowartościowe, czyli zawierać produkty ze wszystkich podstawowych grup żywnościowych – źródeł białek, tłuszczów i węglowodanów.

  • ilość posiłków

Codzienne menu powinno bazować na 5 głównych posiłkach, równo rozłożonych w ciągu dnia, aby zapobiegać długim okresom głodu. Jeśli chory nie jest w stanie spożywać większych objętościowo posiłków, to można je rozłożyć na większą ilość mniejszych porcji.

  • źródła składników odżywczych

W kwestii zapobiegania niedożywieniu, najistotniejsze jest uwzględnienie w diecie chorego wystarczającej ilości pokarmów, które zapewnią mu odpowiednią ilość energii i pełnowartościowego białka. W organizmie do produkcji energii wykorzystywane są węglowodany i tłuszcze. Źródłami węglowodanów powinny być pieczywo, kasze, makarony, ziemniaki, natomiast tłuszczów: oleje roślinne, masło, żółtka jaj i tłuste ryby morskie. Z kolei dobrym źródłem białka, czyli budulca, jest chude mięso, ryby, jaja, produkty mleczne, np.: twarogi, jogurty.

  • dieta lekkostrawna

Jednym z najpowszechniejszych skutków leczenia jest uszkodzenie komórek nabłonka jelitowego. Na skutek tego bardzo często dochodzi do problemów z funkcjonowaniem układu pokarmowego, dlatego u chorych najlepiej sprawdza się lekkostrawna dieta w czasie chemioterapii. Jadłospis powinien wykluczać potrawy ciężkostrawne, czyli smażone, duszone i pieczone z dodatkiem tłuszczu oraz wędzone. Można je zastąpić gotowaniem w wodzie i na parze, pieczeniem w folii lub w naczyniu żaroodpornym. Trzeba również unikać dań wzdymających, czyli zawierających warzywa strączkowe, cebulę i czosnek, tłuste mięsa oraz ostre przyprawy. Ważne jest, aby być świadomym, że żywność znana z właściwości antynowotworowych niekoniecznie jest korzystna w trakcie terapii przeciwnowotworowej. Na przykład, wysoka podaż błonnika pokarmowego zawartego w produktach pełnoziarnistych, warzywach i owocach może być korzystna w prewencji raka jelita grubego, jednak już przy leczeniu raka może być przyczyną dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (wzdęcia, biegunki, bóle brzucha).

  • warzywa i owoce

Warzywa i owoce, to bardzo ważny element prawidłowej diety, ponieważ obfitują w witaminy i antyoksydanty. Sposób ich przyrządzania powinien zależeć od tolerancji pacjenta. Jeśli surowe warzywa powodują problemy jelitowe, należy zrezygnować z nich na korzyść gotowanych w wodzie lub na parze, przecierów, soków, ewentualnie sałatek i surówek. Ze względu na ich wartość energetyczną warto w pierwszej kolejności zjadać bardziej treściwe produkty, następnie warzywa i owoce, które mają niską kaloryczność. Pomoże to zapobiegać szybkiemu uczuciu sytości, a w konsekwencji małemu spożyciu energii. Wszystkie przyczyny zmniejszonego pobierania pokarmu powinny być rozpoznane przez lekarza, a następnie jeśli to możliwe, należy dążyć do ich usunięcia.

  • produkty wysokoenergetyczne

Kiedy pacjentowi trudno spożyć wystarczającą ilość pokarmów, dobrym pomysłem jest wzbogacanie posiłków  produktami wysokoenergetycznymi, takimi jak:  miód, serki typu mascarpone, ricotta, tłusty twaróg, pełnotłuste śmietany, masło, zaprawki z mąki, oleje roślinne, np.: oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany (tłoczony na zimno), awokado, czekolada czy wysokobiałkowymi preparatami odżywczymi. Takie produkty podnoszą wartość energetyczną oraz smakowitość potraw.

  • przyprawy

Aby dania były atrakcyjne dla chorego powinny być maksymalnie urozmaicone, apetycznie wyglądać i przyjemnie pachnieć, jednak nie zbyt intensywnie. Pomóc w tym mogą łagodne przyprawy, takie jak: zielone liście pietruszki, koperek, bazylia, majeranek, tymianek, mięta, bazylia, a także sok z cytryny, wanilia, cynamon i goździki.

  • Nutridrink

W  przypadku problemów z  zaspokojeniem zwiększonego zapotrzebowania żywieniowego  tradycyjną dietą należy rozważyć zastosowanie specjalistycznych preparatów odżywczych typu Nutridrink, które dostarczają dużej ilości wszystkich najważniejszych składników odżywczych, w szczególności pełnowartościowego białka.

  • płyny

Podaż płynów powinna wynosić 2-2,5 l w ciągu dnia. W czasie posiłków nie powinno się pić, aby nie powodować szybkiego nasycenia i uczucia pełności w żołądku. Należy też unikać picia samej wody, która nie dostarcza energii, warto zamiast niej wybierać ulubione soki i koktajle owocowe i warzywne, kompoty, kisiele.

  • pełnowartościowe białko i kwasy tłuszczowe omega-3

Innymi elementami diety przy nowotworze mogą być czynniki immunomodulujące, czyli takie, które wpływają na wzmocnienie odporności organizmu i zwalczanie ogólnoustrojowego stanu zapalnego. Do takich substancji zaliczamy niektóre aminokwasy znajdujące się w produktach zawierających pełnowartościowe białko oraz nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, które możemy znaleźć w tłustych rybach morskich.

Przykładowy jadłospis chorego na raka

Każdy pacjent ma inne parametry fizyczne, wiek, stan odżywienia, choroby współistniejące, rodzaj nowotworu i stopień jego zaawansowania, rodzaj terapii i cel leczenia i przede wszystkim inne preferencje żywieniowe. Należy pamiętać, że nie istnieją uniwersalne zalecenia dla każdego chorego, a dieta przy nowotworze musi być indywidualnie dopasowana. Jadłospis powinien bazować na akceptowanych przez pacjenta produktach, co pomoże uniknąć stresu związanego z jedzeniem posiłków, które mu nie smakują. Również w czasie chemioterapii zmieniają się odczucia smaku, dlatego warto metodą prób i błędów uwzględniać nowe preferencje chorego. Należy przy tym wykazać dużo troski i cierpliwości. Indywidualne dopasowanie jadłospisu przekłada się na dobry stan odżywienia, a co za tym idzie – większe prawdopodobieństwo uzyskania korzyści klinicznych dla pacjenta.

Wypróbuj przykładowy jadłospis przygotowany przez dietetyków Nutricii. Mamy nadzieję, że pomoże Ci zorientować się jak powinna wyglądać prawidłowa dieta dla chorego onkologicznie i zainspiruje Cię przepisami na nowe potrawy.

W przypadku, gdy chory nie jest w stanie zjeść danego posiłku, warto podać mu w zamian specjalistyczny preparat odżywczy, przeznaczony do żywienia medycznego, np. Nutridrink Protein 125 ml.

Dzień 1

Śniadanie

Kanapki z kurczakiem i warzywami

Składniki:

  • pieczywo jasne czerstwe – 2 kromki (60 g),
  • masło 82% tł. – 1 łyżeczka (10 g),
  • mięso z piersi kurczaka pieczone lub gotowane (50 g),
  • sałata masłowa – 2 listki (10 g),
  • pomidor – 1 sztuka (150 g).

Pomidora sparz wrzątkiem i obierz ze skórki. Z pieczywa możesz zrobić tosty, posmaruj je cienko masłem i ułóż kanapki.

Koktajl jogurtowo-ziołowy (1 szklanka)

  • jogurt naturalny – 1 kubek (250 g),
  • koperek – 1 łyżka,
  • natka pietruszki – 1 łyżka.

Posiekaj koperek i pietruszkę, wymieszaj z jogurtem naturalnym lub zblenduj.

Świeżo wyciskany sok pomarańczowy rozcieńczony pół na pół z wodą (1 szklanka)

Kaloryczność:518 kcal

II śniadanie

Nutridrink Protein 125 ml mokka

Kaloryczność:300 kcal Zobacz >

Obiad

Zupa krem zielonego groszku (1 porcja)

Składniki (przepis na 4 porcje):

  • groszek świeży lub mrożony – 3 szklanki (350 g),
  • masło 82% tł. – 2 łyżki (20 g),
  • bulion warzywny – 4 szklanki (1 litr),
  • sól, cukier do smaku,
  • śmietanka kremówka 36% – 2 łyżki na porcję (20 ml),
  • pieczywo jasne na grzanki – 1 kromka na porcję (30 g),
  • natka pietruszki – 1 łyżka.

Ugotuj wywar warzywny (ok. 1,5 l) z marchewki, pietruszki i plastra selera i opcjonalnie z mięsa (reszta będzie potrzebna w kolejnym przepisie). Roztop w rondlu masło, dodaj groszek i duś przez chwilę. Dolej bulion i gotuj aż groszek będzie miękki, wówczas zupę zmiksuj blenderem (później dla gładkiej konsystencji można przetrzeć przez sito). Dopraw do smaku solą i cukrem. Nałóż do miseczki, polej 2 łyżkami śmietanki, podaj z natką pietruszki i grzankami z pieczywa zrobionymi na suchej patelni lub w piekarniku.

Pulpety w sosie koperkowym z ziemniakami i buraczkami (1 porcja)

Składniki (przepis na 2 porcje):

  • mięso z kurczaka mielone (200 g),
  • jajko – 1 sztuka (50 g),
  • bułka tarta – 1 łyżka (8 g),
  • natka pietruszki – 2 łyżki,
  • koperek – 3 łyżki,
  • wywar mięsny lub warzywny (500 ml),
  • masło 82% tł. – 1 łyżeczka (10 g),
  • mąka pszenna – 1 łyżka (10 g),
  • śmietanka kremówka 36% – 10 łyżek (100 ml),
  • ziemniaki – 2 średnie sztuki na porcję (180 g),
  • burak ugotowany – 1 sztuka (100 g),
  • olej rzepakowy – 1 łyżeczka (5 ml),
  • sok z cytryny – 1 łyżeczka (5 ml),
  • sól do smaku.

Mielone mięso z kurczaka wymieszaj ręcznie z jajkiem, bułką tartą i natką pietruszki, możesz również dodać starte na tarce warzywa z wywaru. Uformuj pulpety wielkości orzecha włoskiego i wrzucaj je do wrzącego bulionu, który został z poprzedniego posiłku.

Przygotowania sosu zacznij od sosu beszamelowego: masło rozpuść w rondelku i wymieszaj z mąką, chwilę zasmażaj mieszając. Dodaj bulion po gotowaniu pulpecików i śmietankę kremówkę, wymieszaj. Po chwili do sosu dołóż pulpeciki i posiekany koperek oraz sól i pieprz do smaku. Podawaj z ziemniakami i gotowanymi buraczkami.

Ugotuj ziemniaki 2 średnie sztuki na porcję.

Ugotowanego buraka zetrzyj na drobnych oczkach tarki, skrop sokiem z cytryny i olejem rzepakowym, możesz podgrzać na patelni.

Kompot owocowy niesłodzony lub sok, np. jabłkowy (1 szklanka)

Kaloryczność:965 kcal

Podwieczorek

Nutridrink Protein 125 ml waniliowy

Kaloryczność:300 kcal Zobacz >

Kolacja

Warzywny twarożek z pieczywem

  • pieczywo jasne czerstwe – 2 kromki (60 g),
  • ser twarogowy półtłusty (50 g),
  • jogurt naturalny (2 łyżki),
  • sałata rukola – mała garść (10 g),
  • pomidor – 1 sztuka (150 g),
  • natka pietruszki (1 łyżka),
  • sól do smaku.

Pomidora sparz, obierz ze skórki i pokrój w kostkę. Liście sałaty umyj, osusz i podrzyj na kawałki. Natkę pietruszki drobno posiekaj. Twaróg wymieszaj z jogurtem, dodaj warzywa i ponownie wymieszaj. Dopraw solą i pieprzem do smaku. Zjedz z pieczywem, z którego możesz zrobić tosty lub kanapki.

Kaloryczność:296 kcal

Dziennie kaloryczność: 2379 kcal

Dzień 2

Śniadanie

Kanapki z pastą jajeczną i warzywami

Składniki:

  • pieczywo jasne czerstwe – 2 kromki (60 g),
  • sałata – 2 listki (10 g),
  • pasta jajeczna:
    • jajko – 1 sztuka (50 g),
    • mięso z piersi kurczaka pieczone lub gotowane (50 g),
    • jogurt naturalny – 1 łyżka (25 g),
    • majonez – 1 łyżka (25 g),
    • natka pietruszki (2 łyżki),
    • sól do smaku.

Jajko ugotuj na twardo, po obraniu zmiksuj blenderem z mięsem drobiowym. Do masy dodaj jogurt, majonez i drobno posiekaną natkę pietruszki, wymieszaj. Dopraw do smaku odrobiną soli i pieprzu. Nałóż pastę na kanapki lub zjedz osobno z pieczywem i sałatą.

Koktajl jogurtowo-pomidorowy

Składniki:

  • jogurt naturalny – 1 kubek (250 g),
  • pomidor – 1 sztuka (150 g),
  • bazylia – świeże listki (kilka sztuk).

Bazylię posiekaj, pomidora sparz, obierz ze skórki i pokrój w drobniejsze kawałki. Całość zmiksuj blenderem z jogurtem naturalnym.

Kaloryczność:470 kcal

II śniadanie

Nutridrink Protein 125 ml truskawkowy

Kaloryczność:300 kcal Zobacz >

Obiad

Zupa jarzynowa z ziemniakami (1 porcja)

Składniki (przepis na 4 porcje):

  • bulion warzywny lub mięsny – 4 szklanki (1 l),
  • fasolka szparagowa, mrożona lub świeża (150 g),
  • kalafior, mrożony lub świeży (250 g),
  • marchew – 2 sztuki (80 g),
  • ziemniaki – 4 sztuki (400 g),
  • śmietana 12% tłuszczu – 2 łyżki (60 ml),
  • natka pietruszki (2 łyżki),
  • koperek świeży (2 łyżki),
  • majeranek (szczypta),
  • sól do smaku.

Przygotuj bulion warzywny z marchwi, selera i pietruszki. Do wywaru wrzuć obrane, pokrojone w kostkę ziemniaki, gotuj do miękkości. Po tym czasie dodaj fasolkę oraz różyczki kalafiora. Dopraw solą oraz pieprzem. Gotuj pod przykryciem przez ok. 15 minut, aż warzywa będą miękkie. Zupę odstaw z ognia i zapraw śmietaną (najpierw wymieszaj ją ze stopniowo dodawanym wywarem w ilości około szklanki, następnie przelej do garnka z zupą i wymieszaj). Na koniec dodaj posiekany koperek i natkę pietruszki, opcjonalnie majeranek i ulubione przyprawy.

Ryba pieczona w folii z ryżem i sałatką z pomarańczą

Składniki (przepis na 1 porcję):

  • łosoś (lub inna tłusta ryba morska) (100 g),
  • natka pietruszki (1 łyżka),
  • koperek świeży (1 łyżka),
  • sok z cytryny (1 łyżka),
  • sól do smaku,
  • ryż biały – pół torebki (50 g – waga przed ugotowaniem),
  • sałata rukola – garść (20 g),
  • pomarańcza – pół sztuki (120 g),
  • olej rzepakowy – 1 łyżeczka (5 ml).

Rybę umyj, oprósz solą, skrop sokiem z cytryny, położyć na folii aluminiowej i obłożyć świeżą natką lub koperkiem. Doprawioną rybę zawiń w folię aluminiową, włóż do piekarnika nagrzanego do 180oC i piecz ok. 30-40 minut. W międzyczasie ugotuj ryż. Sałatę umyj i osusz. Pomarańczę obierz, usuń białe błonki i pokrój w plasterki. Sałatkę skrop olejem rzepakowym.

Sok przecierowy jabłkowo-marchewkowy (1 szklanka)

Kaloryczność:787 kcal

Podwieczorek

Nutridrink Protein 125 ml waniliowy

Kaloryczność:300 kcal Zobacz >

Kolacja

Sałatka jarzynowa z tostami             

Składniki:

  • pieczywo jasne czerstwe – 2 kromki (60 g),
  • masło 82% tł. – 1 łyżeczka (10 g),

sałatka jarzynowa:

  • marchewka – 1 sztuka (50 g),
  • pietruszka – mały kawałek (20 g),
  • seler – 1 plaster (20 g),
  • ziemniak – 1 średni (100 g),
  • ogórek kwaszony – 1 sztuka (60 g),
  • jabłko – pół sztuki (90 g),
  • olej rzepakowy – 1 łyżeczka (5 g),
  • sok z cytryny – 1 łyżka,
  • musztarda – 1 łyżeczka,
  • sól do smaku.

Warzywa ugotowane w bulionie do obiadu, czyli marchew, pietruszkę, selera i ziemniaka pokrój w kostkę. Jabłko i ogórka obierz ze skórki i pokrój w kostkę. Przygotuj sos z oleju rzepakowego, soku z cytryny i musztardy. Wymieszaj składniki, polej sałatkę sosem. Zjedz z pieczywem posmarowanym masłem.

Herbata ziołowa lub owocowa – (1 szklanka)

Kaloryczność:414 kcal

Dziennie kaloryczność: 2271 kcal

Dzień 3

Śniadanie

Placuszki bananowe    

Składniki (przepis na jedną porcję):

  • mąka pszenna, typ 500 – pół szklanki (65 g),
  • mleko 2% może być bez laktozy ¼ szklanki (60 ml),
  • banan – pół sztuki (60 g),
  • ser twarogowy półtłusty (50 g),
  • miód pszczeli – 1 łyżeczka (12 g).

Zmiksuj blenderem wszystkie składniki, ciasto powinno mieć konsystencję gęstej śmietany. Rozgrzej teflonową patelnie, nakładaj łyżką placuszki, po chwili obróć za pomocą łopatki na drugą stronę. Smaż, aż placuszki z obu stron będą miały złotobrązowy kolor.

Koktajl owocowy

  • jogurt naturalny – 1 kubek (250 g),
  • maliny świeże lub mrożone – pół szklanki (60 g).

Maliny możesz przetrzeć przez sitko lub użyć całych. Zmiksuj blenderem jogurt z malinami, opcjonalnie możesz dosłodzić miodem.

Kawa zbożowa bez cukru – szklanka (250 ml)

Kaloryczność:620 kcal

II śniadanie

Nutridrink Protein 125 ml mocca

Słaba herbata owocowa – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:300 kcal Zobacz >

Obiad

Krupnik z warzywami (1 porcja)    

Składniki (przepis na 4 porcje)

  • kasza jęczmienna drobna – 3/4 szklanki (100 g),
  • marchew – 2 sztuki (100 g),
  • pietruszka korzeń – pół sztuki (40 g),
  • seler – 1 plaster (20 g),
  • mleko 2% – 5 łyżek (50 ml),
  • natka pietruszki – 3 łyżki,
  • sól do smaku.

Kaszę opłucz i zalej 2 szklankami wody, gotuj na małym ogniu. Warzywa – umyj, obierz i zetrzyj na tarce o dużych oczkach. Następnie dodaj je do podgotowanej kaszy i gotuj pod przykryciem ok. 20 min. Na końcu dolej mleko i dopraw solą. Przed podaniem posyp łyżką posiekanej natki.

Duszona cielęcina z suszonymi morelami i rodzynkami, podana z ziemniakami i surówką

Składniki:

  • cielęcina, polędwica (100 g),
  • morele suszone – 3 sztuki (30 g),
  • rodzynki suszone – mała garść (20 g),
  • sól do smaku,
  • tymianek do smaku;
  • ziemniaki – 2 sztuki (180 g),
  • masło 82% tł. – 1 łyżeczka (10 g);
  • groszek zielony – 1/3 szklanki (50 g),
  • marchew – 1 sztuka (50 g),
  • olej rzepakowy – 1 łyżeczka (5 ml),
  • mąka pszenna, typ 500 – 1 łyżeczka (5 g),
  • natka pietruszki – 1 łyżka.

Suszone morele i rodzynki zalej wrzątkiem, aby się namoczyły. Cielęcinę pokrój w kostkę, dopraw solą, włóż do rondla, dolej trochę wody i lekko podsmaż. Owoce wyjmij z wody, pokrój w paski, dołóż do mięsa. Całość dopraw solą i duś pod przykryciem, aż mięso będzie miękkie, możesz dodać przyprawy, np.: tymianek, liść laurowy. W międzyczasie ugotuj ziemniaki. Zielony groszek i pokrojoną w kostkę marchew wrzuć do rondla z podgrzanym olejem, duś pod przykryciem. W razie potrzeby możesz dolać trochę wody, aby warzywa się nie przypaliły. Gdy będą miękkie, zapraw je mąką, ewentualnie dopraw solą lub cukrem. Danie podawaj z ziemniakami ubitymi z masłem. Całość posyp natką pietruszki.

Świeżo wyciskany sok pomarańczowy – 1 szklanka (250ml)

Kaloryczność:889 kcal

Podwieczorek

Nutridrink Protein 125 ml waniliowy

Zielona herbata – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:300 kcal Zobacz >

Kolacja

Pierogi leniwe (1 porcja)       

Składniki (przepis na 4 porcje)

  • mąka pszenna, typ 500 – niepełna szklanka (130 g),
  • ser twarogowy, półtłusty (200 g),
  • jajko – 1 sztuka (50 g),
  • kasza manna, ugotowana – 4 łyżki (40 g),
  • masło 82% tł. – 1 łyżeczka (10 g),
  • cukier wanilinowy – 1 łyżeczka (5 g),
  • cynamon – pół łyżeczki.

Twaróg przetrzyj przez sito lub rozgnieć widelcem. Dodaj żółtko, ubite białko jaja, mąkę, kasze mannę i cukier wanilinowy. Ciasto wyłóż na stolnicę, wyrób, oprósz mąką. Uformuj wałeczek i lekko spłaszcz, krój nożem na kawałki. Uformowane leniwe wrzucaj do lekko osolonego wrzątku i gotuj do wypłynięcia. Podawaj ciepłe z masłem i cynamonem.

Herbata owocowa lub słaba zwykła herbata z cytryną – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:324 kcal

Dziennie kaloryczność: 2433 kcal

Dzień 4

Śniadanie

Owsianka z serkiem ziarnistym i owocami.

Składniki:

  • płatki owsiane, błyskawiczne – 5 łyżek (50 g),
  • mleko 2%, może być bez laktozy – (150 ml),
  • serek ziarnisty – 5 łyżek (100 g),
  • borówki – 1 garść (50 g),
  • banan – pół sztuki (60 g).

Płatki ugotuj na mleku z wodą w preferowanych proporcjach do miękkości. Podawaj z serkiem ziarnistym, borówkami i pokrojonym bananem.

Koktajl jogurtowo-bananowy

Składniki:

  • jogurt naturalny niepełna szklanka (200 g),
  • banan – pół sztuki (60 g),
  • sok z cytryny – 1 łyżka (10 ml),
  • mięta, świeże listki – kilka sztuk.

Zmiksuj blenderem jogurt naturalny z bananem. Dodaj sok z cytryny i kilka listków mięty.

Kawa zbożowa lub słaba herbata – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:635 kcal

II śniadanie

Nutridrink Protein 125 ml truskawkowy

Słaba herbata owocowa –1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:300 kcal Zobacz >

Obiad

Zupa krem z dyni (1 porcja)

Składniki (przepis na 4 porcje):

  • dynia (300 g),
  • bulion – 2 szklanki (500 ml),
  • ziemniak – 2 sztuki(180 g),
  • marchew – 1 sztuka (50 g),
  • oliwa z oliwek – 2 łyżki (20 ml),
  • kurkuma mielona – 1/3 łyżeczki,
  • imbir – 2 starte plastry (można pominąć),
  • śmietanka 36% – 1 łyżka na porcję (10 ml),
  • pieczywo jasne czerstwe, grzanka – 1 kromka (30 g).

Dynię pokrój, wyjmij nasiona i upiecz w 180 stopniach przez 30 minut, wyjmij, poczekaj aż ostygnie, następnie obierz skórkę i pokrój w mniejsze kawałki (możesz użyć też dyni mrożonej), odłóż trochę do drugiego dania. Ziemniaki i marchewkę obierz i pokrój w kostkę. Warzywa wrzuć do garnka na oliwę, duś przez 5-10 minut. Dolej gorący bulion i zagotuj, następnie zmniejsz ogień i gotuj przez ok. 15 minut. Po tym czasie zmiksuj blenderem zupę na krem, dopraw solą do smaku. Podawaj ciepłe z kleksem ze śmietanki i grzankami z jasnego pieczywa.

Polędwica wołowa duszona z jabłkami i dynią, podana z kaszą jaglaną i surówką (1 porcja)
   
Składniki (przepis na 2 porcje)

  • polędwica wołowa (200 g),
  • jabłko – 1 sztuka (180 g),
  • mąka – 1 łyżeczka (5 g),
  • sól do smaku,
  • natka pietruszki (1 łyżka).

Opłukane mięso osusz, natrzyj szczyptą soli i oprósz niewielką ilością pieprzu. Podsmaż lekko na patelni teflonowej bez tłuszczu i posyp majerankiem. Podlej odrobiną wody i duś pod przykryciem do miękkości (ok. 60 minut na małym ogniu). W międzyczasie obierz jabłka, wytnij gniazda nasienne i pokrój w plasterki. Dynie i pokrojone jabłka dodaj do mięsa i duś pod przykryciem ok. 15 minut. Mięso wyjmij, a do pozostałego na patelni sosu dodaj mąkę, aby go zagęścić. Wymieszaj, możesz też przetrzeć sos przez sito, zagotować i doprawić do smaku solą. Polędwicę pokrój w poprzek włókien, polej sosem i posyp posiekaną natką.

  • kasza jaglana ugotowanej na sypko (50 g – waga przed ugotowaniem),
  • marchew – 1 mała sztuka (50 g),
  • seler – plaster (20 g),
  • jabłko – pół sztuki (90 g),
  • ogórek kiszony – 1 sztuka (60 g),
  • olej rzepakowy – 1 łyżka (10 g),
  • sok z cytryny – 1 łyżeczka (5 ml).

Warzywa i owoce dokładni umyj, obierz ze skórki i zetrzyj na drobnych oczkach tarki. Surówkę polej olejem rzepakowym i sokiem z cytryny, wymieszaj.

Sok pomidorowy, rozcieńczony z wodą – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:840 kcal

Podwieczorek

Nutridrink Protein 125 ml waniliowy

Herbata owocowa lub ziołowa – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:300 kcal Zobacz >

Kolacja

Makaron z serem i sosem truskawkowym      

Składniki:

  • makaron bezjajeczny (najlepiej drobny) (50 g),
  • ser twarogowy półtłusty (40 g),
  • truskawki (świeże lub mrożone) – pół szklanki (80 g),
  • śmietana, 12% tłuszczu – 1 łyżka (40 g),
  • miód (opcjonalnie) – 1 łyżeczka (12 g).

Ugotuj makaron na miękko. Jeszcze ciepły wymieszaj z pokruszonym twarogiem. Truskawki możesz rozgnieść widelcem i opcjonalnie przetrzeć przez sito, następnie połącz je ze śmietaną i miodem. Przed podaniem polej makaron sosem truskawkom.

Kaloryczność:358 kcal

Dziennie kaloryczność: 2433 kcal

Dzień 5

Śniadanie

Kanapka z pastą rybną              

Składniki:

  • bułka grahamka, czerstwa (90 g),
  • masło 82% tł. – 1 łyżeczka (10 g),
  • dorsz świeży lub mrożony – filet (50 g),
  • marchew – 1 sztuka (50 g),
  • pietruszka, korzeń – ¼ sztuki (20 g),
  • seler – cienki plaster (20 g).

Warzywa umyj, obierz i pokrój w kostkę, zalej szklanką wrzątku i ugotuj razem z rybą. Po ok. 20 minutach warzywa i rybę wyjmij z wywaru, zmiksuj blenderem (uważaj na ości – wyjmij je wcześniej). Do pasty dodaj łyżkę natki pietruszki i pół łyżeczki oleju. Podawaj rozsmarowaną na połówkach bułki.

Koktajl jogurtowo-warzywny

  • burak – 1 niewielka sztuka(100 g),
  • jogurt naturalny – pół szklanki (125 g),
  • koperek (1 łyżka).

Ugotowanego wcześniej buraka pokrój i zmiksuj blenderem z połowa szklanki jogurtu naturalnego. Dodaj łyżkę posiekanego koperku.

Kawa zbożowa lub słaba herbata – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:499 kcal

II śniadanie

Nutridrink Protein 125 ml truskawkowy

Zielona herbata – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:300 kcal Zobacz >

Obiad

Zupa pomidorowa z makaronem (1 porcja)    

Składniki (przepis na 4 porcje)

  • bulion – 4 szklanki (1 l),
  • marchew – 1 sztuka (50 g),
  • pietruszka – pół sztuki (40 g),
  • seler – 2 plastry (40 g),
  • makaron jajeczny, nitki (50 g),
  • przecier pomidorowy – 2 łyżki (30 g),
  • bazylia – kilka listków,
  • sól do smaku.

Bulion mięsny lub warzywny gotuj na małym ogniu. Włoszczyznę z bulionu zetrzyj na tarce i wrzuć z powrotem do zupy. Dodaj przecier pomidorowy, dopraw do smaku solą i ulubionymi przyprawami. Ugotuj makaron. Posiekaj listki bazylii, posyp nimi zupę przed podaniem.

Eskalopki cielęce duszone w soku pomarańczowym z zielonym puree ziemniaczano-selerowym i surówką

Składniki:

  • cielęcina, polędwica (100 g)
  • sok pomarańczowy – niecałe 3/4 szklanki (120 ml),
  • mąka ziemniaczana – 1 łyżeczka (3 g).

Pokrój cielęcinę w kotleciki, zrumień na patelni teflonowej bez tłuszczu, następnie podlej sokiem pomarańczowym, duś pod przykryciem. Po ok. 5 minutach, aby zagęścić sos, posyp go mąką ziemniaczaną i wymieszaj.

  • ziemniaki – 2 sztuki (180 g),
  • seler – 1 plaster (20 g),
  • masło 82% tł. – mała płaska łyżeczka (5 g),
  • natka pietruszki – 2 łyżki.

Ziemniaki i selera obierz, włóż do osolonego wrzątku i gotuj pod przykryciem, aż warzywa będą miękkie. Po ugotowaniu ziemniaki, seler ubij tłuczkiem lub przeciśnij przez praskę, dodaj masło, posiekaną natkę pietruszki i wymieszaj.

  • sałata – 3 liście (15 g),
  • pomidor – 1sztuka (150 g),
  • olej rzepakowy – 1 łyżka (10 g),
  • sok z cytryny – 1 łyżka.

Pomidory sparz i obierz ze skórki, pokrój w kostkę, sałatę porwij na drobniejsze kawałki. Całość skrop olejem i sokiem z cytryny, wymieszaj.

Sok marchewkowy – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:783 kcal

Podwieczorek

Nutridrink Protein 125 ml waniliowy

Herbata żurawinowa – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:300 kcal Zobacz >

Kolacja

Budyń ryżowy z kakao

Składniki:

  • ryż biały – pół woreczka (50 g),
  • mleko 2% (może być bez laktozy) – pół szklanki (125 ml),
  • kakao w proszku – 1 łyżeczka (4 g),
  • cukier (opcjonalnie) – 1 łyżeczka (5 g),
  • mandarynka –1 sztuka (70 g).

Ryż ugotuj do miękkości. Po ugotowaniu, jeszcze ciepły zalej mlekiem. Zmiksuj blenderem na jednolitą masę (jeśli jest zbyt gęsta dodaj więcej mleka). Dosyp kakao oraz cukier i zmiksuj ponownie. Podawaj na ciepło lub zimno z mandarynką lub innymi ulubionymi sezonowymi owocami.

Słaba herbaty ziołowa lub owocowa – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:323 kcal

Dziennie kaloryczność: 2205 kcal

Dzień 6

Śniadanie

Galaretka drobiowa z pieczywem i warzywami       

Składniki:

  • pieczywo jasne czerstwe – 2 kromki (60 g),
  • masło 82% tł. – 1 łyżeczka (10 g),
  • sałata (kilka listków),
  • pomidor bez skórki – 1 sztuka (150 g),
  • bulion warzywny (200 ml),
  • marchew – 1 sztuka (50 g),
  • seler – 1 plaster (20 g),
  • żelatyna – 1 łyżeczka (3 g),
  • kurczak, filet z piersi (100 g),
  • jajko – 1 sztuka (50 g),
  • sól do smaku.

Ugotuj jajko na twardo. Kurczaka ugotuj w bulionie warzywnym. Gdy mięso będzie już miękkie, wyjmij je z bulionu i drobno pokrój. Przecedź bulion, wyjmij i pokrój warzywa. Namocz łyżeczkę żelatyny w dwóch łyżkach zimnej wody, później dodaj do ciepłego bulionu i dobrze wymieszaj. Do miseczki włóż pokrojone warzywa oraz mięso i ugotowane jajko pokrojone na 4 części. Zalej ciepłym bulionem i pozostaw do wystygnięcia. Wstaw do lodówki, żeby galareta stężała. Podawaj z pieczywem i warzywami.

Pomarańczowe smoothie

  • banan (1/2 sztuki),
  • pomarańcza (1/2 sztuki),
  • marchewka (1 mała sztuka).

Wszystkie składniki zblenduj razem. Jeśli konsystencja smoothie będzie zbyt gęsta, dodaj trochę wody lub soku pomarańczowego.

Kawa zbożowa lub słaba herbata – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:584 kcal

II śniadanie

Nutridrink Protein 125 ml waniliowy

Herbata ziołowa lub owocowa – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:300 kcal Zobacz >

Obiad

Zupa koperkowa z makaronem

Składniki (przepis na 4 porcje):

  • bulion – 4 szklanki (1 l),
  • marchew 2 sztuki (100 g),
  • pietruszka – 1 sztuka (80 g),
  • seler – 2 plastry(40 g),
  • śmietana 12% – 4 łyżki (80 g),
  • koperek – 3 łyżki,
  • makaron bezjajeczny, np. świderki (40 g na porcję).

Bulion mięsny lub warzywny gotuj na małym ogniu. Włoszczyznę z bulionu zetrzyj na tarce i wrzuć z powrotem do zupy. Dodaj posiekany koperek, dopraw do smaku solą i ulubionymi przyprawami. Ugotuj makaron. Zupę przed podaniem zapraw śmietaną.

Ryba na parze z fasolką i puree ziemniaczanym

Składniki:

  • dorsz (100 g),
  • sok z cytryny – 1 łyżka (10 ml),
  • ziemniaki – 2 sztuki (180 g),
  • masło 82% tł. – 1 łyżeczka (10 g),
  • fasolka szparagowa świeża lub mrożona (100 g),
  • natka pietruszki – 1 łyżka.

Dorsza opłucz i wysusz ręcznikiem papierowym. Następnie natrzyj sokiem z cytryny i solą. Ułóż w naczyniu do gotowania na parze i gotuj ok. 25 minut. Obierz i ugotuj ziemniaki, po ugotowaniu ubij je z masłem. Fasolkę ugotuj do miękkości. Podawaj całość posypaną natka pietruszki.

Kaloryczność:612 kcal

Podwieczorek

Nutridrink Protein 125 ml truskawkowy

Herbata ziołowa lub owocowa – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:300 kcal Zobacz >

Kolacja

Makaron z serem i owocami         

Składniki:

  • makaron bezjajeczny, np. świderki (70 g),
  • ser twarogowy półtłusty (80 g),
  • jogurt naturalny – 1,5 łyżki (40 g),
  • brzoskwinie w lekkim syropie (120 g).

Makaron ugotuj do miękkości, jeszcze ciepły wymieszaj z pokruszonym twarogiem i jogurtem. Na wierzch pokrój cząstki brzoskwini. Możesz dodać miód do smaku.

Herbata ziołowa lub owocowa – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:456 kcal

Dziennie kaloryczność: 2252 kcal

Dzień 7

Śniadanie

Jajecznica na parze

Składniki:

  • jajka (2 sztuki),
  • sól i pieprz do smaku.

Do metalowej miski wbij jajka, roztrzep je widelcem (lub trzepaczką) i oprósz solą. Miskę postaw na garnku z gotującą się wodą. Mieszaj masę jajeczną, aż się zetnie do pożądanej konsystencji.

Grzanki z wędliną i warzywami      

  • pieczywo jasne czerstwe lub bułka kajzerka (50 g),
  • masło 82% tł. – 1 łyżeczka (10 g),
  • kurczak gotowany (2 plastry),
  • sałata – kilka listków,
  • pomidor bez skórki – 1 szt. (ok. 100 g).

Koktajl jogurtowo-ziołowy (1 szklanka)

  • jogurt naturalny (250 g),
  • koperek (1 łyżka),
  • natka pietruszki (1 łyżka).

Posiekaj koperek i pietruszkę, wymieszaj z jogurtem naturalnym lub zblenduj.

Kawa zbożowa lub słaba herbata – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:580 kcal

II śniadanie

Nutridrink Protein 125 ml mocca

Zielona herbata – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:300 kcal Zobacz >

Obiad

Rosół z kostką z kaszy manny    

Składniki (przepis na ok. 4 porcje)

  • bulion mięsny – ok. 5 szklanek (1,2 l),
  • kurczak ćwiartka (ok. 350 g),
  • marchewka – 2 sztuki (100 g),
  • pietruszka – 1 sztuka (80 g),
  • seler – 2 plastry (40 g),
  • natka pietruszki – 2 łyżki,
  • sól do smaku,
  • przyprawy: lubczyk, liście laurowe,
  • kasza manna – 3/4 szklanki (130 g),
  • sól do smaku.

Zagotuj pół litra wody i wsyp do niej kaszę mannę, gotuj ok. 12 minut na małym ogniu, mieszając. Po zgęstnieniu przelej kaszę do płaskiego naczynia. Odstaw do całkowitego wystygnięcia na ok. godzinę. Powstałą masę pokrój w kostkę. Kaszę mannę możesz zastąpić makaronem typu nitki.
Mięso kurczaka włóż do wysokiego ganka i zalej zimną wodą, dodaj przyprawy i gotuj na małym ogniu ok. 50 minut. Umyj i obierz włoszczyznę i dodaj całość do garnka, dodaj sól i gotuj jeszcze ok. 50 minut na małym ogniu.

Kurczak w sosie pietruszkowym podany z ryżem i surówką.

Składniki:

  • mięso drobiowe z rosołu – obrane, bez skóry (100 g),
  • jogurt naturalny – 4 łyżki (80 g),
  • natka pietruszki – 2 łyżki),
  • sól do smaku;
  • ryż biały – pół woreczka (50 g);
  • sałata 4-5 listków (25 g),
  • marchew – 1 sztuka (50 g),
  • olej rzepakowy – 1 łyżka (10 ml),
  • sok z cytryny – 1 łyżka (10 ml).

Mięso z kurczaka poszarp na drobniejsze kawałki, zrumień na patelni teflonowej bez tłuszczu. Następnie zalej jogurtem, dopraw solą i wymieszaj. Pod koniec dodaj do sosu posiekaną pietruszkę. Duś przez chwilę. Ryż ugotuj na sypko. Do surówki zetrzyj marchew na drobnych oczkach, porwij sałatę na mniejsze kawałki, skrop całość sokiem z cytryny i olejem rzepakowym.

Sok wielowarzywny – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:716 kcal

Podwieczorek

Nutridrink Protein 125 ml truskawkowy

Herbatka owocowa – 1 szklanka (250 ml)

Kaloryczność:300 kcal Zobacz >

Kolacja

Spaghetti z sosem pomidorowym z kurczakiem

Składniki:

  • makaron spaghetti – 1/3 garści (60 g),
  • mięso z kurczaka z rosołu) (50 g),
  • koncentrat pomidorowy 30% – 2 łyżeczki (30 g),
  • marchew z rosołu – 1 sztuka (50 g),
  • pomidor – 1 sztuka (150 g),
  • oliwa z oliwek – 1 łyżka (10 ml),
  • sól do smaku,
  • bazylia świeża – kilka listków.

Makaron ugotuj we wrzącej, osolonej wodzie, odcedź i przelej ciepłą wodą. Pomidora sparz i obierz ze skórki, pokrój w drobniejszą kostkę. Marchewkę z rosołu zetrzyj na tarce. Warzywa wrzuć do rondelka, dodaj koncentrat pomidorowy i poszarpane mięso. Posól, wymieszaj i gotuj przez ok. 20 minut, do uzyskania konsystencji sosu. Podawaj makaron polany sosem pomidorowym z kurczakiem i łyżką oliwy z oliwek oraz listkami bazylii.

Kaloryczność:387 kcal

Dziennie kaloryczność: 2283 kcal

Bibliografia:

  • Jarosz M., Sajór I., :Żywienie chorych z nowotworami Porady lekarzy i dietetyków. IŻŻ, PZWL Wydawnictwo Lekarskie. 2019.

  • Kłęk S., Jankowski M., Kruszewski W. J., i wsp.:  Standardy leczenia żywieniowego w onkologii. Onkol Prakt Klin. 2015;1(1):20–28,30–33.