Rak nerki to jedna z najczęstszych form raka układu moczowego. Większość przypadków raka nerki to tzw. rak jasnokomórkowy. Według danych pochodzących z Krajowego Rejestru Nowotworów w Polsce - nowotwory nerki stanowią około 4% nowotworów u osób dorosłych. Szacuje się, że częściej występują u mężczyzn niż u kobiet. Najczęściej rozwijają się między 50. a 70. rokiem życia. Jednak istnieją odmiany raka nerki np. guz Wilmsa, które dotyczą małych dzieci, w wieku nawet 6 miesięcy. Częstość występowania raka nerki wzrosła w ciągu ostatnich kilku dekad. W Polsce rocznie stwierdza się ok. 5000 nowych zachorowań. Warto pamiętać, że w obrębie nerki mogą rozwijać się również inne nowotwory, np. rak moczowodu, miedniczki nerkowej czy mięsaki

Spis treści:

  1. Rak nerki – rodzaje
  2. Czy istnieją czynniki ryzyka raka nerki?
  3. Jakie są objawy raka nerki?
  4. Diagnostyka raka nerki
  5. Leczenie raka nerki
  6. Czy rak nerki jest wyleczalny?
  7. Wsparcie żywieniowe w przebiegu raka nerki

Rak nerki – rodzaje

Rak nerki może przyjmować różne formy, zależnie od typu komórek, z których wywodzi się guz. Nowotwory złośliwe nerki dzielą się na pierwotne oraz wtórne. Według wielu statystyk – blisko 90% wszystkich nowotworów złośliwych nerki stanowi rak nerkowokomórkowy (RCC). W obrębie tego nowotworu, występują różne podtypy raka nerkowokomórkowego, w tym: wspomniany wcześniej rak jasnokomórkowy, rak chromofobowy czy rak brodawkowaty nerki. Inne rodzaje raka nerki to np. rak z cewek zbiorczych oraz rak sarkomatoidalny (mięsakopodobny) nerki.

Rozpoznanie konkretnego rodzaju raka nerki jest kluczowe dla określenia strategii leczenia i rokowań dla pacjenta. Każdy rodzaj może różnić się pod względem agresywności, odpowiedzi na leczenie i prognozy przeżycia. Dlatego kluczowe jest przeprowadzenie dokładnej oceny histologicznej guza po jego usunięciu lub biopsji.

Czy istnieją czynniki ryzyka raka nerki?

Bardzo często w gabinecie lekarskim pojawia się pytanie „Czy rak nerki jest dziedziczny?”. Uznaje się, że rak nerki może być dziedziczny w niektórych przypadkach. Istnieją pewne zespoły genetyczne np. zespół Birta-Hoggsa-Dubé, które zwiększają ryzyko wystąpienia raka nerki u osób z rodzin obciążonych chorobą.

Ponadto wśród czynników zwiększających ryzyko zachorowania na raka nerki wymienia się: palenie tytoniu, nadwagę i otyłość oraz nieleczone nadciśnienie tętnicze. Według wielu badań naukowych – nawet 30% przypadków raka nerki jest związanych z nadużywaniem nikotyny. Co więcej, osoby narażone na działanie niektórych substancji chemicznych w miejscu pracy, m.in.: azbest, benzen, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), kadm, czy herbicydy (środki ochrony roślin), mogą mieć zwiększone ryzyko zachorowania na raka nerki.

Jakie są objawy raka nerki?

Objawy raka nerki mogą być różne i zależą od wielu czynników, takich jak lokalizacja guza, jego rozmiar i zaawansowanie choroby. Bardzo często pacjenci zastanawiają się czy rak nerki boli? We wczesnych stadiach – choroba przebiega zwykle bezobjawowo oraz bez dolegliwości bólowych. Z reguły objawy mogą pojawić się dopiero w późniejszych etapach. Do najczęściej zaliczanych jest krwiomocz, który występuje u 40-60% pacjentów. Wśród innych objawów raka nerki wymienia się: ból w okolicy lędźwiowej, obrzęki nóg, utratę apetytu, spadek masy ciała, niedokrwistość, stany podgorączkowe, nadciśnienie tętnicze oraz zmęczenie. Warto zauważyć, że wymienione objawy mogą być spowodowane również przez inne stany zdrowotne, dlatego kluczowym jest skonsultowanie się z lekarzem w przypadku wystąpienia któregokolwiek z tych objawów. Wczesna diagnoza i leczenie raka nerki mogą znacząco poprawić rokowania pacjenta.

Diagnostyka raka nerki

Diagnostyka raka nerki obejmuje szereg badań i procedur mających na celu potwierdzenie obecności guza nerki, określenie jego rozmiaru, lokalizacji, stopnia zaawansowania oraz ewentualnych przerzutów do innych narządów. Wśród najczęściej stosowanych metod diagnostycznych wymienia się m.in.: badanie fizykalne przeprowadzone przez lekarza, badanie ogólne i posiewu moczu, USG jamy brzusznej i miednicy mniejszej, rezonans magnetyczny oraz tomografię komputerową jamy brzusznej i miednicy mniejszej. W niektórych przypadkach, pomocnym może być wykonywanie biopsji nerki, aby potwierdzić obecność raka i określić jego typ histologiczny.

Leczenie raka nerki

Leczenie raka nerki zależy od wielu czynników, takich jak stadium choroby, rodzaj raka, czy ogólny stan zdrowia pacjenta. Do podstawowych metod leczenia zalicza się m.in.: chirurgiczne usunięcie guza nerki (nefrektomia), chemioterapię (w zaawansowanych lub opornych na inne metody przypadkach), radioterapię (zazwyczaj u pacjentów paliatywnych), immunoterapię oraz terapie celowane. Jak już wspomniano – wybór metody leczenia raka nerki będzie zależny od wielu czynników i powinien być dokładnie omówiony z lekarzem onkologiem.

Czy rak nerki jest wyleczalny?

W zależności od wielu czynników, w tym stadium choroby, rodzaju raka, ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz skuteczności leczenia, rak nerki może być wyleczalny u niektórych pacjentów, zwłaszcza w przypadku wczesnych stadiów choroby. Wczesne wykrycie raka nerki i odpowiednie leczenie mogą prowadzić do wyleczenia lub długotrwałej remisji. Rak nerki, który jest ograniczony do nerki i nie rozprzestrzenił się na inne narządy lub tkanki, ma większe szanse na wyleczenie. Podstawowym i najważniejszym sposobem leczenia raka nerki jest zabieg chirurgiczny. Wówczas stosuje się chirurgiczne usunięcie guza lub całej nerki (nefrektomia).

Po otrzymaniu diagnozy często pacjent zastanawia się czy rak nerki daje przerzuty? Jak już wspomniano – zależy to od wielu czynników. Rak nerki nie zawsze daje przerzuty. Wczesne stadia raka nerki mogą być ograniczone do nerki i nie przerzutować się do innych części ciała. W takich przypadkach, jeśli rak zostanie wcześnie wykryty i skutecznie leczony, przerzuty nie muszą występować.

Wsparcie żywieniowe w przebiegu raka nerki

Żywienie odgrywa istotną rolę we wsparciu procesu leczenia raka nerki. Ma korzystny wpływ na utrzymanie siły i energii, wspierając przy tym proces leczenia oraz minimalizując skutki uboczne zastosowanej terapii przeciwnowotworowej. Z uwagi na zwiększone zapotrzebowanie energetyczne wynikające z przebiegu choroby, kluczowym jest dostarczenie odpowiedniej ilości białka pod postacią produktów, takich jak: chude mięso drobiowe, jaja, ryby, nasiona roślin strączkowych (w miarę tolerancji) oraz chudy nabiał. Ponadto w przypadku trudności w zapewnieniu odpowiedniej ilości białka w codziennym jadłospisie, ale też innych składników odżywczych, lekarz zalecić może włączenie do diety preparatów z kategorii żywności medycznej np. Nutridrink Protein Omega-3 https://posilkiwchorobie.pl/produkty/nutridrink-protein-omega-3/. W niektórych przypadkach, zwłaszcza przy niewydolności nerek, zaleca się ograniczenie spożycia białka (głównie białka zwierzęcego), jednakże nie oznacza to, że należy wykluczyć żywność medyczną, szczególnie w przypadku znacznego niedożywienia lub dużych trudności ze spożywaniem tradycyjnej żywności. Podaż białka w przypadku nowotworów nerek zawsze warto skonsultować z lekarzem i dietetykiem klinicznym, gdyż będzie ona zależna od indywidualnych potrzeb pacjenta na danym etapie choroby. Kluczowym jest również kontrola spożycia sodu (najczęściej pod postacią soli kuchennej) i fosforu oraz płynów.

Podsumowując, w trakcie leczenia najważniejszym jest zapewnienie pacjentom z diagnozą raka nerki holistycznej opieki wielu specjalistów. Współpraca pacjenta ze specjalistami różnych dziedzin m.in.: lekarzem onkologiem, fizjoterapeutą, dietetykiem klinicznym, kosmetologiem onkologicznym czy psychoonkologiem, ma za zadanie ograniczyć występowanie skutków ubocznych leczenia, tym samym mając korzystny wpływ na jakość życia pacjenta w okresie choroby.

 

Nutridrink Protein Omega-3 to żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Do postępowania dietetycznego w przypadku niedożywienia lub ryzyka niedożywienia związanego z chorobą. Stosować pod nadzorem lekarza.

 

Piśmiennictwo:

  1. Wysocki P, Chłosta P, Chrzan R, et al. Polish Society of Clinical Oncology and Polish Urological Association Guidelines for the Diagnosis and Treatment of Renal Cell Cancer — update. Onkologia w Praktyce Klinicznej. 2021, 7(4).
  2. Krajowy Rejestr Nowotworów https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-nerki-czym-jest (access on-line: 13.04.2024, 9:20)
  3. Escudier B, Porta C, Schmidinger M, et al. ESMO Guidelines Committee. Renal cell carcinoma: ESMO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and follow-up. Ann Oncol. 2019 May 1;30(5):706-720. doi: 10.1093/annonc/mdz056.
  4. Salas S, Cottet V, Dossus L et al. Nutritional Factors during and after Cancer: Impacts on Survival and Quality of Life. 2022 Jul 19;14(14):2958. doi: 10.3390/nu14142958