Rak prostaty to najczęściej diagnozowany nowotwór u mężczyzn w Polsce. Jaki wpływ na leczenie raka prostaty ma żywienie? Jak powinna wyglądać dieta w raku prostaty? Co należy jeść w trakcie terapii a czego unikać? Odpowiedź na te pytania znajdziesz poniżej.

Spis treści:

  1. Rak prostaty – czynniki ryzyka
  2. Rak prostaty – objawy kliniczne
  3. Dieta przy raku prostaty – podstawowe założenia
  4. Rak prostaty – co jeść?
  5. Czego unikać przy raku prostaty?

Rak prostaty – czynniki ryzyka

Rak gruczołu krokowego prawie zawsze jest gruczolakorakiem. Przyczyny występowania tego nowotworu w dalszym ciągu nie zostały do końca poznane. Większość zachorowań na raka prostaty przypada na siódmą i ósmą dekadę życia. Szacuje się, że po 80 roku życia, nowotwór ten dotyczy większości mężczyzn.

Do najczęstszych czynników zwiększonego ryzyka zachorowania należą:

– wiek;

– wystąpienie tego raka u członków najbliższej rodziny – ryzyko wzrasta prawie 3 krotnie;

– duże stężenie testosteronu (rzadko chorują mężczyźni z niedoczynnością przysadki lub kastraci);

– rasa czarna;

– mutacje genów;

– czynniki środowiskowe w tym niewłaściwa dieta bogata w nasycone kwasy tłuszczowe pochodzenia zwierzęcego.

Rak prostaty – objawy kliniczne

Początkowe stadium raka prostaty może przebiegać bezobjawowo. Bardziej zauważalne dolegliwości pojawiają się w kolejnym, już zaawansowanym stadium choroby. Do objawów klinicznych raka prostaty należą:

– częstomocz;

– trudności w oddawaniu moczu;

– naglące parcie;

– uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza;

– wąski strumień moczu;

–  konieczność oddawania moczu w nocy;

– zastój i niewydolność nerek;

– zaparcia.

Dieta przy raku prostaty – podstawowe założenia

Zalecenia żywieniowe w raku prostaty są zgodne z ogólnymi zasadami rekomendowanymi podczas leczenia onkologicznego. Dieta musi pokrywać zapotrzebowanie chorego na podstawowe składniki takie jak białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy, składniki mineralne oraz wodę. Najważniejszym założeniem jest zadbanie o prawidłowy stan odżywienia pacjenta, aby nie dopuścić do rozwoju niedożywienia. Diety pacjentów onkologicznych często wymagają modyfikacji w podaży podstawowych makroskładników. Zastosowana dieta powinna być zawsze indywidualnie dobrana do pacjenta biorąc pod uwagę takie czynniki jak: wiek, masa ciała, choroby towarzyszące, preferencje smakowe, sposób leczenia i ewentualne pojawiające się skutki uboczne. Prawidłowo prowadzona dietoterapia pozwala na utrzymanie lub poprawę stanu odżywienia.

W trakcie leczenia warto zjadać 4-5 posiłków dziennie o niewielkiej objętości co około 3-4h. Regularność posiłków pomaga pokryć zapotrzebowanie organizmu na podstawowe składniki odżywcze i uniknąć odczucia przejedzenia. Podaż białka u dorosłego człowieka z chorobą nowotworową powinna wynosić ok. 1,5 g/kg mc./dobę, czyli prawie 2 razy więcej niż u zdrowego dorosłego. Lekkostrawny charakter posiłków nie powoduje długiego zalegania posiłków w przewodzie pokarmowym dlatego zaleca się duszenie na parze lub gotowanie. W przypadku gdy dostarczenie właściwej ilości składników odżywczych za pomocą tradycyjnej diety lub po jej wzbogaceniu jest trudne lub niemożliwe, warto zapytać lekarza o doustne preparaty odżywcze o wysokiej zawartości białka np. Nutridrink Protein Omega3.

WAŻNE!

Głównym czynnikiem, który decyduje o tym co powinno zaleźć się w jadłospisie pacjenta onkologicznego są dolegliwości towarzyszące chorobie. Prawidłowo dobrana dieta to istotny element w procesie wsparcia leczenia onkologicznego.

Rak prostaty – co jeść?

Dieta przy raku prostaty powinna być bogata w warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, dobrej jakości chude mięso, ryby, niskotłuszczowe produkty mleczne, oleje roślinne, zmielone orzechy czy nasiona roślin strączkowych (jeśli są dobrze tolerowane). Zalecenia żywieniowe mogą ulec zmianie w trakcie chemioterapii. Często pojawiają się dolegliwości związane z leczeniem takie jak: zaparcia, biegunki, wymioty czy mdłości, co wymaga odpowiedniej modyfikacji sosowanej diety. Warto w takiej sytuacji skorzystać z pomocy dietetyka, który indywidualne dopasuje sposób żywienia do potrzeb pacjenta.

Według dostępnej literatury medycznej, niektóre pokarmy mogą wpływać na obniżenie antygenu prostaty (PSA) we krwi co wiąże się z mniejszym ryzykiem nawrotu. Ochronne działanie przypisuje się diecie bogatej w likopen, betakaroten, witaminę D czy omega-3. Uważa się, że produkty zawierające likopen wykazują ochronne działanie w chorobie nowotworowej gruczołu krokowego.

Dlatego ważne jest, aby w diecie znalazły się produkty będące źródłem wymienionych substancji:

– pokarmy bogate w likopen: pomidory, papaja, arbuzy, różowe grejpfruty, brzoskwinie, dzika róża oraz przetwory z tych produktów tj. pasty, koncentraty, przeciery;

– kwasy omega-3 występują w: oleju lnianym, oleju rzepakowym, orzechach włoskich, siemieniu lnianym, tłustych rybach morskich takich jaki: łosoś, halibut, śledź, makrela, szprotki czy sardynki;

– pokarmy bogate w betakaroten to: marchew, dynia, brokuł, szpinak;

– produkty bogate w witaminę C to surowe warzywa i owoce, zwłaszcza natka pietruszki, papryka, truskawki, czarne porzeczki, cytrusy

 

WAŻNE!

Po przebytej operacji raka prostaty nie ma konieczności stosowania specjalnej diety, ważne jest natomiast, aby była ona oparta na zasadach zdrowego żywienia. Dużo zależy również od stanu pacjenta i jego możliwości Dużo zależy od stanu pacjenta i jego możliwości. Największą uwagę należy zwrócić na dostarczenie właściwej ilości energii i składników odżywczych czyli profilaktykę niedożywienia.

Czego unikać przy raku prostaty?

W chorobach nowotworowych należy ograniczyć do minimum produkty nie będące źródłem ważnych dla pacjenta onkologicznego składników odżywczych takie jak: słodycze, przetwory wysokosłodzone, cukier, ciastka czy wyroby cukiernicze. Zaleca się ograniczenie podaży czerwonego mięsa, tłustego nabiału i innych produktów z dużą zawartością nasyconych kwasów tłuszczowych. Co więcej, w chorobie nowotworowej nie należy stosować na własną rękę suplementacji preparatami multiwitaminowymi, które mogą wchodzić w interakcje z przyjmowanymi lekami. Ponadto, należy zrezygnować z palenia tytoniu oraz spożywania alkoholu w tym również piwa. Mężczyźni powinni ograniczyć całkowite spożycie alkoholu, ponieważ jego nadmiar wpływa na uszkodzenie serca, wątroby i trzustki, a także zwiększa ryzyko zachorowania na inne nowotwory.

WAŻNE!

W wielu badaniach przedklinicznych zaobserwowano, że odpowiednia dieta, aktywność fizyczna oraz zdrowy styl życia mogą wpływać na łagodzenie postępu choroby. Warto pamiętać także o badaniach profilaktycznych, które niejednokrotnie wpływają na wykrycie wczesnego stadium choroby, a to przekłada się na lepsze rokowania.

 

Bibliografia:

  1. Ballon-Landa E., Parsons J K. 2018. Nutrition, physical activity, and lifestyle factors in prostate cancer prevention. Curr Opin Urol Jan;28(1):55-61.
  2. Kłęk S., Kapała A., 2018. Nutritional treatment. Oncol Clin Pract; 14.
  3. Twardak I. M., Konikowska K., Kraińska A., i in. 2015. Rola diety w rozwoju raka prostaty. Zdr. Publ. 5, 4, 417–425.
  4. Peisch S., F., Blarigan E. L., i in. 2017. Prostate cancer progression and mortality: a review of diet and lifestyle factors. World J Urol Jun;35(6):867-874.
  5. Kordka R. i in. 2013. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Via Medica, wydanie czwarte poprawione i uzupełnione, Gdańsk.