Aktywizowanie osób z chorobą Alzheimera nie jest sprawą łatwą i oczywistą. Wynika to nie tylko z postępującego procesu chorobowego, ale z wielu ograniczeń, które nawarstwiają się z każdym kolejnym rokiem siedzącego trybu życia. Obniżona aktywność fizyczna niesie za sobą różne konsekwencje zdrowotne, w tym zwiększenie ryzyka chorób układu krążenia, chorób metabolicznych czy zmian zwyrodnieniowo-przeciążeniowych w układzie ruchu. Przyspieszeniu ulega degeneracja komórek nerwowych, powodując pogorszenie funkcji poznawczych i behawioralnych, a co za tym idzie pojawia się problem obniżonego nastroju, a nawet depresji. Rysuje nam się obraz człowieka, który z każdym kolejnym dniem słabnie, częściej odczuwa ból, coraz rzadziej angażuje się w czynności dnia codziennego, przejawia niechęć do jakiejkolwiek aktywności, wpada w stany odrętwienia, smutku czy zaczyna zachowywać się niespokojnie i agresywnie. Niestety, okazuje się, że ludzie przejawiają niskie zainteresowanie własną kondycją fizyczną, co potwierdza się w wielu badaniach naukowych, a przygoda z ćwiczeniami kończy się zwykle na etapie wychowania fizycznego w szkole. Można sobie tylko wyobrazić jak daleko idące zmiany muszą nastąpić, żeby człowiek doprowadził się do stanu niesamodzielności i zależności od innych osób. Niestety, staje się to problemem nie tylko osoby, która została dotknięta chorobą Alzheimera, ale wszystkich tych, którzy sprawują nad nią opiekę.

Wystarczy 20 minut codziennych spacerów

W świetle badań opartych na dowodach naukowych, potwierdza się korzystny wpływ umiarkowanej aktywności fizycznej na stan psychofizyczny zarówno osób z chorobą Alzheimera, jak i ich opiekunów. Okazuje się, że wystarczy 20 minut codziennych spacerów, by spowolnić proces degeneracji mózgu, będący wynikiem choroby otępiennej. Coraz częściej w swych zaleceniach mówią o tym lekarze, psychiatrzy i psychologowie. Trzeba zapamiętać, że jakikolwiek ruch jest lepszy niż żaden, bo jak powiedział Wojciech Oczko – nadworny lekarz królów polskich z XVI wieku, propagator kultury fizycznej – Ruch zastąpi prawie każdy lek, ale żaden lek nie zastąpi ruchu.

Dokonując przeglądu literatury, trudno napotkać na specjalistyczny zestaw ćwiczeń fizycznych stricte dla osób z chorobą otępienną. Wiele opracowań zawiera ćwiczenia, które nie różnią się od tych dedykowanych osobom starszym, a dzieje się tak za sprawą błędnego przekonania o chorobie Alzheimera, którą uważa się za konsekwencję wieku podeszłego. Należy uświadomić sobie, że proces zmian neurodegeneracyjnych nie jest naturalnym procesem starzenia się, istnieją nawet przypadki osób przed 40 rokiem życia, które zapadają na tę chorobę.

Sprawdzone zestawy ćwiczeń

Strefa Wsparcia oferuje więc Państwu rzetelnie przygotowany Zeszyt ćwiczeń fizycznych dla osób chorych na Alzheimera oraz ich opiekunów, jako narzędzie do bezpiecznego i możliwego do przeprowadzenia w warunkach domowych treningu fizycznego. Zeszyt zawiera przydatne uwagi oraz propozycje ćwiczeń dobranych w zależności od faz choroby. Dużym jego atutem jest graficzne przedstawienie poszczególnych zadań, co ułatwia czytelnikowi zrozumienie ćwiczenia. Każde z nich zawiera pozycję wyjściową, ruch właściwy oraz cel ćwiczenia. Dodatkowym elementem są propozycje ćwiczeń wykonywanych w parach, również przy użyciu przyborów, co jest niezmiernie ważne w utrzymywaniu dobrych relacji z bliskimi.

Zeszyt ćwiczeń ma na celu zachęcić Państwa i podopiecznych do podjęcia systematycznego wysiłku fizycznego, który już po kilku dniach będzie dawał widoczne efekty, nie tylko w wymiarze fizycznych, ale i psychicznych korzyści. Już po kilku minutach ćwiczeń będzie pojawiał się lepszy nastrój, dzięki któremu zmęczenie nie będzie stanowiło żadnej bariery, a efekt wykonanego ćwiczenia sprawi, że podopieczny będzie miał poczucie sukcesu, a opiekun będzie wiedział, że dobrze wykorzystał czas.

Korzystając z proponowanych zestawów ćwiczeń należy pamiętać o kilku ważnych elementach:

  • stwórz przyjazną atmosferę, która mobilizuje do działania i daje poczucie bezpieczeństwa;

  • stosuj ciepłe gesty, np. pogłaskanie ramienia, przytulenie, przyjazne poklepanie po plecach;

  • pokaż ćwiczenie i omów je w prosty sposób utrzymując z podopiecznym kontakt wzrokowy; w przypadku trudniejszego zadania, podziel je na etapy;

  • jeżeli podopieczny nie zrozumiał ruchu bądź nie potrafi go powtórzyć w takiej formie jaką mu proponujesz, pozwól wykonać mu ruch tak jak potrafi;

  • jeżeli podopieczny sam zacznie wykonywać jakiś inny od zamierzonego ruch, podążaj za nim i pochwal go za kreatywność, nie zmieniaj nic na siłę;

  • przeplataj ćwiczenia krótkimi przerwami; obserwuj oddech, kolor twarzy podopiecznego (jeżeli twarz jest zaczerwieniona, a oddech przyspieszony należy zmniejszyć intensywność ćwiczeń);

  • pochwal podopiecznego za udział w treningu i zachęć do kolejnego;

  • czas na trening traktujcie jak rytuał, wykonujcie go o stałej porze, parę godzin po posiłku, upewniając się, że wszystkie leki zostały wcześniej podane.

Rozpoczęcie przygody z proponowanym przez Strefę Wsparcia Zeszytem ćwiczeń fizycznych poprawi Państwa komfort życia, dbając jednocześnie o kondycję psychofizyczną bliskiej Wam osoby. Przekonajcie się sami.

Ćwiczenia ruchowe dla osób chorych na Alzheimera