Resekcja żołądka może być częściowa i całkowita - w zależności od choroby, która jest powodem wykonania operacji. Sposób postępowania żywieniowego może być w związku z tym różny, ale zawsze przyświeca mu ten sam cel – poprawa stanu odżywienia pacjenta i unikanie niedożywienia. Na czym polega dieta po resekcji żołądka?

Spis treści:

  1. Wyzwania żywieniowe po resekcji żołądka
  2. Jak komponować dietę po resekcji żołądka?
  3. Jak przytyć po resekcji żołądka?

Wyzwania żywieniowe po resekcji żołądka

Wyzwań żywieniowych po resekcji żołądka jest wiele, ponieważ sam żołądek pełni wiele ważnych funkcji w naszym organizmie. W dużej mierze odpowiada za prawidłowy proces trawienia, a następnie wchłaniania składników odżywczych. W żołądku produkowany jest również czynnik, który pozwala na odpowiednie wchłanianie witaminy B12 w jelicie krętym. Witamina ta odgrywa istotną rolę m.in. w prawidłowym powstawaniu krwinek czerwonych zapobiegając powstaniu niedokrwistości. Po resekcji żołądka dochodzi zatem bardzo często do zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu przewodu pokarmowego – przede wszystkim zaburzeń trawienia i wchłaniania.  Dodatkowo mogą pojawiać się dolegliwości takie jak wzdęcia, biegunki, nudności oraz bóle brzucha, a tolerancja na pokarmy może być znacznie obniżona. To wszystko zwiększa ryzyko niedożywienia, a masa ciała pacjentów bardzo często ulega zmniejszeniu w krótkim czasie. Niestety to nie wszystko. Po operacji może pojawiać się zespół poposiłkowy, tzw. dumping syndrome. Jest to zespół specyficznych objawów pojawiających się od razu po spożyciu posiłku. Objawy mogą pojawiać się już po 20 – 30 minutach od spożycia posiłku o zbyt dużej objętości lub po 2 – 3 godzinach po spożyciu posiłku bogatego w cukry proste.

Jak komponować dietę po resekcji żołądka?

Ze względu na liczne wyzwania występujące po resekcji żołądka zaleca się stosowanie diety oszczędzającej przewód pokarmowy. Jednocześnie jadłospis po resekcji żołądka powinien być pełnowartościowy i dostarczać pacjentowi odpowiednią ilość energii. Takie postępowanie pozwoli na zapobieganie niedoborom pokarmowym oraz niekontrolowanej utracie masy ciała. Konieczne jest często stosowanie diety łatwostrawnej o zmodyfikowanej konsystencji dostosowanej do możliwości konsumpcji posiłków. Jeśli tylko istnieje taka możliwość pacjent powinien spożywać posiłki w najbardziej fizjologiczny dla siebie sposób, czyli drogą doustną. Początkowo liczba posiłków powinna ulec znacznemu zwiększeniu, ponieważ ich objętość musi być niewielka. Zaleca się spożycie 6, a nawet 8 małych objętościowo posiłków. Potrawy powinny być gotowane w wodzie lub na parze, w razie potrzeby dodatkowo rozdrabniane, miksowane, a jeśli zachodzi taka konieczność również rozcieńczane płynami.

Konsystencja posiłków zawsze powinna być uzależniona od możliwości i aktualnego stanu zdrowia pacjenta. Warto spożywać posiłki powoli, a każdy kęs dokładnie przeżuwać. Zaleca się, aby praktycznie w każdym posiłku znalazły się źródła pełnowartościowego białka, np. gotowana pierś z kurczaka, indyka, gotowane lub pieczone w soli bez dodatku tłuszczu chude gatunki ryb (np. dorsz, mintaj, miruna, sandacz), odtłuszczony nabiał jeśli jest dobrze tolerowany (warto, zamiast mleka wybrać fermentowane produkty, takie jak kefir maślanka oraz chudy ser twarogowy czy serek wiejski) i jaja w lekkostrawnej odsłonie (gotowane na miękko, jajecznica przyrządzona na parze). Uzupełnieniem posiłku powinny być gotowane warzywa i owoce (obrane ze skórki, rozdrobnione) oraz źródła węglowodanów złożonych, czyli pieczywo pszenne lub pszenno-żytnie, drobne makarony pszenne i drobne kasze (manna, kukurydziana, jaglana, kuskus) czy biały ryż. Warto również pamiętać o niewielkim dodatku tłuszczu, który zwiększa wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – dobrze sprawdzi się masło czy olej rzepakowy.

Jak przytyć po resekcji żołądka?

Warto dbać o odpowiednią podaż białka i energii w ciągu każdego dnia. Jeśli masa ciała spada – należy rozważyć konsultacje z lekarzem oraz dietetykiem, który pomoże precyzyjniej określić zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze. Dobrym rozwiązaniem jest w tym przypadku uzupełnienie diety doustnymi preparatami specjalnego przeznaczenia medycznego. Preparaty te posiadają wystandaryzowany skład oraz niewielką objętość, co zwiększa szanse na zapewnienie odpowiedniej podaży składników odżywczych. Ich stosowanie skonsultować należy jednak zawsze z lekarzem. Dodatkowo należy pamiętać o odpowiedniej kompozycji posiłków – można stopniowo zwiększać ilość białka i tłuszczu w diecie. Musimy pamiętać, że dieta po operacji powinna się zmieniać zależnie od tolerancji i samopoczucia a wartość energetyczna powinna być dostosowana do zwiększającej się aktywności fizycznej. Z reguły im więcej czasu mija od operacji tym tolerancja jest lepsza: coraz więcej nowych produktów w diecie może się pojawić a objętość posiłków może być większa.

Piśmiennictwo: 

  1. Kłęk S, Kapała A. Nutritional treatment. Oncol Clin Pract 2018; 14.
  2. Weimann A, Braga M, Carli F, et al. ESPEN guideline: Clinical nutrition in surgery. Clin Nutr. 2017; 36(3):623-650.
  3. Kimura Y, Nishikawa K, Kishi K, at al. Long‐term effects of an oral elemental nutritional supplement on post‐gastrectomy body weight loss in gastric cancer patients (KSES002). Annals of gastroenterological surgery. 2019; 3(6): 648-656.
  4. Brindle M, Nelson G, Lobo DN, et al. Recommendations from the ERAS® Society for standards for the development of enhanced recovery after surgery guidelines. BJS open. 2020; 4(1):157-163.
  5. Pachocka L. Nomenklatura diet [w]: Dietetyka. Żywność, żywienia w prewencji i leczeniu. (red. M. Jarosza). IŻŻ, Warszawa 2017.