Operacje jamy brzusznej zazwyczaj związane są z pewnymi zmianami i dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego. Po tego typu operacjach konieczne jest stosowanie najczęściej diety lekkostrawnej. Jak komponować dietę po operacji jamy brzusznej?

NFZ

Spis treści:

  1. Dieta po operacji brzucha
  2. Pełnowartościowy łatwostrawny posiłek
  3. Lekkie śniadanie
  4. Lekkostrawne obiad
  5. Lekkostrawna kolacja
  6. Sposób przygotowywania posiłków w diecie po operacji jamy brzusznej
  7. Co jeść po operacji brzucha? Przykładowe propozycje
  8. Co pić po operacji brzucha?

Operacje w obrębie jamy brzusznej mogą być wykonywane z różnych powodów. Do chirurgicznych interwencji dochodzić może w przypadku tzw. „ostrego brzucha”. Do ostrych chorób chirurgicznych jamy brzusznej zalicza się: niedrożność przewodu pokarmowego, czyli chorobę przebiegającą z zatrzymaniem pracy jelit, krwawienia do przewodu pokarmowego oraz zapalenia otrzewnej. Bardzo często stany te związane są z różnymi chorobami jelit, np. chorobą Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Częstym powodem jest również zapalenie wyrostka robaczkowego. Operacje niezbędne są również czasami w przypadku nowotworów żołądka, jelita cienkiego, jelita grubego oraz w wyniku urazu jamy brzusznej w wypadku.

Dieta po operacji brzucha

Pacjentom po operacji brzucha towarzyszyć mogą różnego rodzaju dolegliwości, taki jak wzdęcia, bóle brzucha, zaparcia lub wręcz przeciwnie – biegunki. Czasem pojawiać się mogą również mdłości i nudności. Częstym objawem jest również spadek apetytu, dlatego bezpieczną dietą zalecaną po operacjach jamy brzusznej jest dieta łatwostrawna. Podstawę diety stanowią pokarmy łatwo ulegające trawieniu, które nie obciążają w znaczny sposób przewodu pokarmowego. Z tego powodu zaleca się ograniczenie lub eliminację:

  • produktów bogatych w błonnik pokarmowy (np. produkty pełnoziarniste, niektóre warzywa i owoce, szczególnie surowe),
  • produktów wzdymających (np. warzywa kapustne, nasiona roślin strączkowych takie jak groch fasola, ciecierzyca),
  • produktów ciężkostrawnych (np. mięsa i ryby smażone w głębokim tłuszczu, w panierce),
  • ostrych i kwaśnych przypraw (np. papryka ostra, chili, ocet, musztarda).

Jeśli pacjent nie jest w stanie dostarczyć odpowiedniej ilości energii i składników odżywczych z uwagi na brak apetytu lub złą tolerancję pokarmów warto skonsultować z lekarzem wprowadzenie do diety doustnych preparatów odżywczych.

Pełnowartościowy łatwostrawny posiłek

Dieta łatwostrawna powinna być mimo wszystko dietą urozmaiconą. W praktycznie każdym posiłku powinny występować różne źródła białka (mięso drobiowe, chude mięso wieprzowe, ryby, produkty mleczne), źródła węglowodanów (różne kasze, ryż czy makarony), tłuszczów (oleje roślinne, masło) oraz różnokolorowe warzywa i owoce. Korzystając z tych wskazówek spróbuj przygotować pełnowartościowy i kolorowy posiłek.

Lekkie śniadanie

Ugotuj kaszę manną na mleku (ewentualnie bez laktozy) z dodatkiem świeżo zmielonego siemienia lnianego. Do tego dodaj uduszonego banana z odrobiną kardamonu, jeśli jest dobrze tolerowany.

Lekkostrawne obiad

Komponując obiad połóż na talerz sporą ilość różnokolorowych ugotowanych na parze warzyw, np. gotowaną dynię i cukinię, kawałek ugotowanej i doprawionej ziołami ryby oraz ugotowany na parze biały ryż, a to wszystko posyp drobno posiekaną natką pietruszki.

Lekkostrawna kolacja

Przygotuj zupę krem z chudej piersi indyka z ziemniakami i białymi warzywami. Dokładnie zmiksuj, dopraw odrobiną koperku, a na koniec dodaj masło lub olej rzepakowy i wymieszaj.

Sposób przygotowywania posiłków w diecie po operacji jamy brzusznej

Nietrudno zauważyć jak ważna jest odpowiednia obróbka termiczna posiłków. Dania należy gotować w wodzie lub na parze, dusić bez dodatku tłuszczu, ewentualnie piec, również bez tłuszczu. Smażenie, smażenie w głębokim tłuszczu, grillowanie oraz sięganie po produkty wędzone jest przeciwwskazane. Nie oznacza to, że codzienne menu musi być monotonne. Warto wiedzieć jakie dania możemy przygotowywać z zalecanych na diecie łatwostrawnej składników.

Co jeść po operacji brzucha? Przykładowe propozycje

  • Zupy na delikatnych wywarach, kleiki, zupy czyste (np. barszcz czerwony), zupa jarzynowa, ziemniaczana, zupy mleczne, krupniki z drobnych kasz, przetarte zupy owocowe, zupy krem.
  • Mięsa i ryby przyrządzone na parze i gotowane lub duszone bez tłuszczu: potrawki, budynie mięsne, pulpety.
  • Kasze dozwolone ugotowane na sypko, rozklejone lub przetarte, kluski lane i leniwe, budynie z kasz (np. z dodatkiem mięsa, warzyw).
  • Sosy o łagodnym smaku zagęszczone zawiesiną mąki w wodzie, zaprawione słodką śmietanką, masłem lub żółtkiem, np. koperkowy, cytrynowy, sosy owocowe.
  • Musy, soki i koktajle warzywne, owocowe i owocowo warzywne
  • Desery owocowe: kisiele, budynie z duszonymi owocami, domowe galaretki owocowe.

Co pić po operacji brzucha?

Bardzo ważne po operacji jest odpowiednie spożycie płynów – warto regularnie sięgać po nie regularnie w małych ilościach unikając połykania dużej ilości powietrza. Najbardziej neutralnym i optymalnym płynem będzie woda niegazowana. Oprócz wody sporadycznie można sięgać po słabe napary herbat czy rozcieńczone soki, jeśli są dobrze tolerowane. Należy pamiętać, że ilość spożytych płynów zależy od indywidualnego zapotrzebowania, jednak zwyczajowo przyjmuje się, że nie powinno być ich mniej niż 1,5 litra w ciągu dnia.

PIŚMIENNICTWO

  1. Brindle M, Nelson G, Lobo DN, et al. Recommendations from the ERAS® Society for standards for the development of enhanced recovery after surgery guidelines. BJS open. 2020; 4(1):157-163.
  2. Kłęk S, Kapała A. Nutritional treatment. Oncol Clin Pract 2018; 14.
  3. Pachocka L. Nomenklatura diet [w]: Dietetyka. Żywność, żywienia w prewencji i leczeniu. (red. M. Jarosza). IŻŻ, Warszawa 2017.
  4. Weimann A, Braga M, Carli F, et al. ESPEN guideline: Clinical nutrition in surgery. Clin Nutr. 2017; 36(3):623-650.