Radioterapia jest jedną z najczęściej stosowanych metod w leczeniu nowotworów. Napromieniowanie guza niesie ze sobą ryzyko uszkodzenia znajdujących się w pobliżu niego zdrowych tkanek. Z tego powodu chory może odczuwać dolegliwości takie jak nudności czy brak apetytu, które mają przełożenie na jego stan odżywienia.

Dieta przy radioterapii

Spis treści:

  1. Dwa typy radioterapii:
  2. Dwa cele radioterapii:
  3. Niepożądane działania radioterapii:
  4. Skutki uboczne radioterapii – przewód pokarmowy:

Radioterapia jest jednym ze sposobów leczenia nowotworów, głównie złośliwych. Polega na wykorzystywaniu promieniowania rentgenowskiego o wysokiej zawartości energii lub innego rodzaju promieniowania, których działanie uszkadza komórki nowotworowe i zapobiega ich dalszemu rozmnażaniu.

Dwa typy radioterapii:

  • zewnętrzna, w której wykorzystuje się urządzenia do bezpośredniego napromieniowywania guza. Osoby leczone tym sposobem mogą normalnie funkcjonować, bez ryzyka skażenia innych osób promieniowaniem.
  • wewnętrzna, w której zamiast stosowania wielkich urządzeń napromieniających, wykorzystuje się materiały radioaktywne jak np. rad lub cez, które umieszcza się bardzo blisko komórek nowotworowych. W ten sposób uszkodzeniu ulega mniejsza ilość zdrowych komórek człowieka, znajdujących się w sąsiedztwie nowotworu. Taką radioterapię stosuje się w nowotworach macicy, tarczycy i prostaty.

Dwa cele radioterapii:

  • leczniczy– polegający na zmniejszeniu objętości guza,
  • zmniejszenia nasilenia objawów choroby nowotworowej, co w efekcie znacznie poprawia jakość życia chorych.

Radioterapia hamuje wzrost i podział nie tylko komórek nowotworowych, ale również i zdrowych, przez co wywołuje różnego rodzaju niepożądane skutki uboczne takie jak np. nudności, wymioty, utratę apetytu, biegunki czy owrzodzenia jamy ustnej. Zwykle są one trudne do uniknięcia, a ich stopień zależy od dawki promieniowania zaaplikowanej w danej części ciała.

Występowanie skutków ubocznych leczenia może pogorszyć stan odżywienia chorego. Podczas radioterapii bardzo często pacjenci jedzą zbyt mało, co sprzyja rozwijaniu się niedożywienia.

Zmniejszona podaż składników odżywczych powoduje szybką utratę masy ciała. W tym przypadku należy jak najszybciej podjąć działania zapobiegające dalszemu pogorszeniu stanu odżywienia, gdyż niedożywienie u pacjentów onkologicznych zmniejsza odporność organizmu, zwiększa częstość zakażeń i pogarsza rokowania.

Ryzyko wystąpienia w tym okresie wielu z wspomnianych dolegliwości (takich jak wymioty, utrata apetytu, biegunki) można zmniejszyć poprzez prawidłowo dobraną dietę – w tym, poprzez stosowanie specjalistycznych preparatów przeznaczonych do żywienia medycznego.

Niepożądane działania radioterapii:

  • ogólnoustrojowe– zmęczeniemogące prowadzić do zmniejszenia apetytu i spożywania mniejszej ilości pożywienia,
  • w obrębie głowy i szyi – brak łaknienia, utrata apetytu, zmiany smaku, suchość w ustach, ból w jamie ustnej, trudności w połykaniu, a także zakażenia,
  • w obszarze klatki piersiowej – zapalenie przełyku, refluks (cofanie się treści żołądkowej do przełyku), nudności, wymioty lub biegunka,
  • w obrębie brzucha i miednicy – nudności, wymioty, biegunka, uczucie dyskomfortu w okolicach odbytu, przetoki żołądka lub jelit.

Długoterminowe skutki uboczne radioterapii mogą powodować zwężenie światła jelit, uszkodzenie błony śluzowej przewodu pokarmowego i w efekcie zapalenie błony śluzowej oraz zaburzenia trawienia i wchłaniania.

Skutki uboczne radioterapii – przewód pokarmowy:

Pojawiające się na początku leczenia i trwające bardzo krótko:

  • podrażnienie błony śluzowej jamy ustnej, gardła i języka,
  • nietolerancja laktozy,
  • nudności,
  • wymioty,
  • biegunka

Pojawiające się po leczeniu i trwające dłuższy okres:

  • suchość w ustach,
  • zwężenie przełyku,
  • zaburzenia trawienia i wchłaniania,
  • biegunka i dolegliwości brzuszne (bóle brzucha, wzdęcia).