Każdy opiekun osoby chorej na Alzheimera powinien zdawać sobie sprawę, iż to właśnie jego rolą jest zachęcanie podopiecznego do zachowania aktywności umysłowej, fizycznej i społecznej. Aby sprostać temu zadaniu opiekun nie musi przechodzić żadnych specjalistycznych kursów czy szkoleń, wystarczy dobra znajomość specyfiki choroby, wnikliwe obserwowanie zachowań i zwyczajów chorego oraz – w razie potrzeby - konsultowanie się z lekarzem prowadzącym, psychologiem lub rehabilitantem chorego w zakresie doboru odpowiednich ćwiczeń intelektualnych i fizycznych. Ważna jest też odrobina własnej inwencji w znajdowaniu sposobów na pobudzenie aktywności podopiecznego.

Starszy człowiek ugniata piłkę w ręku.

Spis treści:

  1. Jak zachęcić chorego na Alzheimera do aktywności?
  2. Aktywności dla osób chorych na Alzheimera

Jak zachęcić chorego na Alzheimera do aktywności?

Chory na Alzheimera powinien pozostać jak najdłużej samodzielny w wykonywaniu codziennych czynności typu: ubieranie się, dbanie o higienę, przygotowywanie i spożywanie posiłków itp., gdyż to pozwala mu dłużej zachować sprawność organizmu i funkcje poznawcze umysłu. Dlatego też powinieneś kierować się zawsze zasadą, że lepiej jest dyskretnie wspierać chorego w różnych czynnościach, niż go w nich wyręczać. Nawet jeśli chory wykonuje czynności niezgrabnie, niepewnie, czy niezgodnie z przyjętymi normami (np. je palcami, a nie widelcem) pozwól mu na samodzielność.

  1. Pamiętaj, że proponowane podopiecznemu formy aktywności muszą być zawsze dopasowane do jego kondycji fizycznej i psychicznej. Obserwuj zmiany zachodzące w Twoim podopiecznym wraz z rozwojem choroby i dostosowuj do nich formy aktywności.
  2. Proponowane zadania i ćwiczenia nie mogą być dla chorego zbyt trudne, gdyż szybko się zniechęci, ale też nie powinny być zbyt łatwe, gdyż chory może poczuć się urażony.
  3. Zachęcając chorego do aktywności kieruj się jego zainteresowaniami i dotychczasowym trybem życia. Jeśli np. chory grał od lat w szachy, w brydża itp. i należał do jakiegoś klubu pozwól mu na kontynuowanie jego hobby i dotychczasowych kontaktów towarzyskich. Pamiętaj, że twój podopieczny na pewno będzie chętniej wykonywał zadania i ćwiczenia w dziedzinach, które zna, lubi i czuje się w nich dobrze.
  4. Przypomnij sobie lub zorientuj się, czy chory w przeszłości miał jakieś talenty i zainteresowania, na rozwijanie których brakowało mu w życiu dorosłym czasu, a które chciał realizować będąc na emeryturze. Może się zdarzyć, że senior przypomni sobie swoje dawne pasje (np. malowanie, ogrodnictwo) i będzie chętnie się w nie angażował.
  5. Proponuj podopiecznemu zarówno zadania, które będzie mógł wykonać samodzielnie (to wzmocni jego poczucie pewności siebie i samodzielności), jak i zadania, które będziecie wykonywać wspólnie – to pozwoli zbudować głębszą więź między wami.

Aktywności dla osób chorych na Alzheimera

Wielu chorych na Alzheimera dość chętnie podejmuje proponowane im formy aktywności i zadania. Zdarza się jednak, że niektórzy chorzy cierpią na depresję, stając się przez to apatyczni i niechętni do jakiegokolwiek działania oraz współpracy z opiekunem. Należy wtedy skonsultować się z lekarzem prowadzącym – być może potrzebne będzie wsparcie psychologa lub psychiatry oraz dodatkowa terapia farmakologiczna.

  1. Nie rób nic „na siłę”, nie zmuszaj chorego do aktywności, ale do niej zachęcaj.
  2. Zadbaj o dobrą i spokojną atmosferę podczas wykonywania ćwiczeń przez chorego. Pośpiech, nerwowość, okazywanie choremu złości i zniecierpliwienia mogą go szybko zniechęcić do jakiejkolwiek współpracy i aktywności.
  3. Chwal często chorego za dobrze wykonane zadania, doceniaj nawet małe sukcesy i okazuj mu szacunek – to na pewno wzmocni jego pewność siebie i zachęci do dalszych działań.
  4. Podczas ćwiczeń fizycznych i umysłowych uważnie obserwuj podopiecznego. Przerwij wykonywanie zadania, jeśli zauważysz, że jest on zbyt zmęczony czy rozdrażniony lub że zadanie go przerasta.
  5. Pamiętaj, że chory – podobnie zresztą jak zdrowy człowiek – zawsze może mieć „gorszy” dzień, słabszą kondycję, czy po prostu może nie mieć w danej chwili ochoty na wykonywanie proponowanych mu ćwiczeń i zadań. Nie zrażaj się więc, jeśli podopieczny odmawia chwilowo współpracy, wykonuje czynności niedbale i z niechęcią. W takich sytuacjach należy odstąpić od zaplanowanych zadań i zaproponować choremu odpoczynek lub inną formę aktywności.
  6. Angażuj rodzinę i znajomych w organizowanie podopiecznemu różnych form aktywności.
  7. Nie bój się szukać pomocy wśród specjalistów, grup wsparcia i stowarzyszeń zajmujących się problemami osób z chorobą Alzheimera. Konsultuj się też z lekarzami i rehabilitantami chorego w zakresie zalecanych ćwiczeń.

Dobrze byłoby, aby oprócz zajęć i ćwiczeń wykonywanych codziennie wraz z opiekunem, chory miał zapewniony udział w zajęciach indywidualnych lub grupowych przeznaczonych specjalnie dla osób z chorobą Alzheimera, prowadzonych przez profesjonalnych fizjoterapeutów i psychologów. Bywa jednak, że ze względów finansowych lub organizacyjnych (np. gdy chory mieszka w dużym oddaleniu od ośrodków prowadzących taką terapię) nie zawsze jest to możliwe.

Możesz wtedy korzystać z poradników na temat rehabilitacji chorych na Alzheimera, gotowych zeszytów ćwiczeń oraz konsultować się z lekarzem prowadzącym na temat zalecanych form aktywności ruchowej i umysłowej. Warto również pomyśleć o wyjeździe wraz z chorym na turnus rehabilitacyjny dla osób z chorobą Alzheimera, dofinansowywany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Podczas takiego turnusu chory będzie uczestniczył w zajęciach terapeutycznych i rehabilitacyjnych, a ty będziesz mógł obserwować proponowane przez specjalistów ćwiczenia i powtórzyć je później wraz z podopiecznym po powrocie do domu.