Rana pooperacyjna to szczególny rodzaj ran, powstający w wyniku działania chirurga w celu przeprowadzenia operacji. Takie rany goją się w różnym czasie - zależy to od rodzaju rany (czy jest to np. rana czysta czy skażona) i jej wielkości, rodzaju założonych szwów, sposobu pielęgnacji, wieku a także ogólnego stanu zdrowia w tym stanu odżywienia oraz stosowanej diety. Proces gojenia rany po operacji trwa zazwyczaj ponad miesiąc ze względu na tworzenie się tkanki łącznej (ziarniny) w szczelinie powstałej w wyniku nacięcia chirurgicznego skalpela. Dodatkowo rany pooperacyjne przeważnie wymagają założenia szwów, a te są zdejmowane lub samoistnie się rozpuszczają po ok. 7-14 dniach.

Spis treści:

  1. Co przyspiesza gojenie ran pooperacyjnych?
  2. Czynniki ryzyka niesprzyjające gojeniu ran
  3. Pielęgnacja rany po zabiegu operacyjnym w domu

Co przyspiesza gojenie ran pooperacyjnych?

Bardzo ważna jest odpowiednia pielęgnacja i profilaktyka. Konieczne jest dobranie odpowiedniego opatrunku do danego typu rany i etapu jej gojenia. Kluczowym elementem jest też prawidłowe żywienie, dostarczające niezbędnych składników odżywczych do budowy nowych tkanek.

Istotne jest także możliwe jak najwcześniejsze rozpoznanie ewentualnego zakażenia rany i skuteczna interwencja. Najszybciej bowiem goją się rany czyste i pozbawione infekcji. Szczególnie niekorzystne dla procesu gojenia rany jest zakażenie miejsca operowanego. Może ono wystąpić od 30 do 90 dni po zabiegu chirurgicznym. Rozwija się w miejscu nacięcia lub w tkankach głębokich w miejscu operacji.

Czynniki ryzyka niesprzyjające gojeniu ran

Proces gojenia ran jest procesem dynamicznym, zależnym od wielu czynników. Istnieje grupa czynników, których występowanie może zakłócić prawidłowe gojenie ran.

Czynniki ryzyka powstaniu zakażenia:

  1. Ryzyko wynikające z techniki zabiegu.

Trudniej goją się rany chirurgiczne powstałe w wyniku szerokiego nacięcia skóry, gdy wystąpiło niedokrwienie tkanek, gdy czas trwania zabiegu jest długi, gdy mamy do czynienia z ranami powstałymi w wyniku: operacji brzusznych, zabiegów w trybie ostrym, zabiegów połączonych z chemioterapią, podawaniem sterydów czy antybiotyków.

  1. Ryzyko wynikające ze stanu pacjenta: wiek powyżej 65 lat, choroby współtowarzyszące m.in. cukrzyca, niedożywienie, otyłość, choroba nowotworowa, nosicielstwo wirusów (HIV, wirusa żółtaczki, gronkowca), niewłaściwa higiena osobista, palenie tytoniu.
  2. Ryzyko zakażenia wynikające ze środowiska szpitalnego: duża liczba pacjentów na salach, mała liczba urządzeń sanitarnych w stosunku do liczby pacjentów, niedobory personelu.

Rola żywienia w procesie leczenia ran

W postępowaniu leczniczym ważna jest całkowita lub, jeśli to niemożliwe, znacząca redukcja tych czynników – wiele z nich możemy modyfikować. Jednym z istotnych elementów wpływających na proces gojenia ran jest żywienie. Istnieje wiele dowodów potwierdzających jego wpływ na organizm człowieka i jego zdrowie. Niedostateczna podaż składników odżywczych lub upośledzone ich przyswajanie prowadzą do niedożywienia. Odpowiedni stan odżywienia jest zwłaszcza istotny w okresie rekonwalescencji po zabiegu operacyjnym, kiedy zapotrzebowanie na składniki, zwłaszcza na białko, jest znacznie wyższe.

Następstwem niedożywienia może być:

– zmniejszenie masy ciała,

– osłabienie siły mięśniowej,

– osłabienie odporności,

– zaburzenia trawienia i wchłaniania,

– upośledzenie czynności narządów i układów.

Powyższe następstwa niedożywienia mogą przyczyniać się do wzrostu częstości zakażeń i innych powikłań po operacji, zaburzeń w gojeniu ran, dłuższego pobytu w szpitalu. Optymalne żywienie jest ważnym czynnikiem we wszystkich fazach gojenia rany, dlatego należy o nie zadbać. Gdy z różnych przyczyn nie jest możliwe dostarczenie odpowiednich, pozwalających na pokrycie dobowego zapotrzebowania organizmu, ilości składników odżywczych wyłącznie za pomocą tradycyjnej diety warto skonsultować z lekarzem zastosowanie doustnych preparatów odżywczych (żywienia medycznego).

Pielęgnacja rany po zabiegu operacyjnym w domu

Najważniejsze jest sumienne trzymanie się zaleceń lekarza, czyli regularne zmiany odpowiednio dobranego opatrunku i właściwe oczyszczania rany – najczęściej sięga się po specjalistyczne środki.

Należy unikać kąpieli w wannie, wybierać prysznic co najmniej do czasu zdjęcia szwów. Kąpiel w wannie może powodować rozmiękanie rany i rozejście się jej brzegów.

Opatrunek należy zmieniać co drugi dzień, a jeżeli dojdzie do jego przesączenia to nawet częściej.

Należy kompleksowo zadbać o stan organizmu, czyli:

  • prowadzić higieniczny tryb życia,
  • dbać o odpowiednio długi czas wypoczynku,
  • przebywać na świeżym powietrzu,
  • nie palić papierosów,
  • unikać nadmiernego wysiłki fizycznego (aktywność fizyczna jest zalecana, ale musi być dostosowana do możliwości),
  • unikać środowiska osób przeziębionych, gdyż organizm może być podatny na infekcję.

Podczas zmiany opatrunku należy przestrzegać następujących zasad:

  • umyć ręce,
  • usunąć stary opatrunek,
  • spryskać lub przemyć ranę płynem dezynfekującym do ran,
  • osuszyć ranę jałowym gazikiem,
  • założyć jałowy opatrunek,
  • w czasie zmiany opatrunku nie dotykać rany palcami.

Co jest niepokojącym sygnałem? Kiedy należy skontaktować się z lekarzem?

Należy pamiętać o konieczności obserwacji rany. W razie wystąpienia niepokojących objawów, zwłaszcza takich jak:

  • ropny wysięk,
  • zaczerwienie wokół rany,
  • obrzęk,
  • ból,
  • podwyższona temperatura
  • koniecznie skonsultować się z lekarzem, ponieważ mogło dojść do zakażenia rany.