Jak komponować posiłki dla pacjenta onkologicznego? Przepis na obiad

Przygotowywanie zdrowych i dobrze zbilansowanych posiłków dla wielu osób jest wyzwaniem. A w sytuacji, gdy w grę wchodzi zdrowie bliskiej osoby chorującej na nowotwór, to zadanie może wydawać się jeszcze trudniejszy do zrealizowania. Szczególnie przy natłoku informacji możliwych do znalezienia na temat diety w chorobie nowotworowej. Chcąc ułatwić to zadanie i rozwiać wątpliwości przygotowaliśmy przykładowy przepis na pożywny posiłek dla podopiecznego, a także 10 praktycznych wskazówek, które podpowiedzą, na co zwracać uwagę gotując dla chorego z nowotworem.

Spis treści:

1. Sposób przygotowania:
2. Jak przygotować posiłek odpowiedni dla pacjenta onkologicznego? 10 wskazówek

Przygotowując posiłki dla osoby chorej, należy uwzględnić jej indywidualne preferencje smakowe oraz zadbać o prawidłowy skład i wielkość przygotowywanych dań.

W diecie chorego na nowotwór bardzo ważna jest dbałość o właściwe odżywienie organizmu, ponieważ wpływa ono na jego ogólny stanu zdrowia, jak również może mieć istotne znaczenie dla samego przebiegu leczenia, m.in. wpływając na szybkość gojenia ran i regenerację tkanek oraz zmniejszając wystąpienie skutków ubocznych. Zwróć szczególnie uwagę, aby dostarczać w posiłkach właściwą ilości białka oraz energii: zapotrzebowanie na białko wzrasta niemal dwukrotnie w porównaniu do potrzeb osoby zdrowej a ilość dostarczanej energii również powinna być wyższa u pacjenta onkologicznego (z powodu obecności choroby nowotworowej).

W praktyce przygotowywanie posiłków dla chorego na raka i zastosowanie powyższych wytycznych może okazać się trudne. Często z powodu skutków ubocznych leczenia pacjenci odczuwają zaburzenia smaku, brak apetytu lub nudności. W trakcie chemioterapii mogą towarzyszyć im także m.in. biegunki i wymioty.

W powyższych przypadkach zdarza się, że spożycie całych posiłków, szczególnie tych obfitych i w tradycyjnej postaci, jest utrudnione. Potrzebne może okazać się wsparcie żywieniowe i wzbogacanie potraw o wysokoenergetyczne preparaty, takie jak np. Nutridrink Protein – żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Poniżej przedstawiamy jeden z przepisów na smaczny i wysokokaloryczny obiad dla chorego na nowotwór. Wykorzystaj naszą propozycję potrawy oraz umieszczone w dalszej części tekstu wskazówki, aby nauczyć się przygotowywać dobrze zbilansowane posiłki dla pacjenta onkologicznego.

Łosoś w ziołach z puree ziemniaczanym
1 porcja zawiera:  847,2 kcal, 90,3 g węglowodanów, 47,2 g białka, 34,7 g tłuszczu

Składniki:

• łosoś, świeży filet – 120 g,
• sok z cytryny – pół łyżeczki,
• bazylia suszona – pół łyżeczki,
• oregano suszone – pół łyżeczki,
• koperek świeży – łyżka posiekanego,
• ziemniaki – ok. 360 g (3 średnie sztuki),
• masło – 5 g (łyżeczka),
• Nutridrink Protein o smaku neutralnym – 62 ml (pół butelki),
• brokuł – ok. 150 g (1/3 średniej sztuki),
• oliwa z oliwek – 5 g (łyżeczka),
• płatki migdałów – 5 g (łyżeczka).

Sposób przygotowania:

Filet opłucz i osusz, upewnij się, że nie ma w nim ości – jeżeli są, usuń je pęsetą. Włóż rybę do naczynia żaroodpornego. Skrop ją oliwą, a następnie natrzyj bazylią i oregano oraz posiekanym koperkiem. Z wierzchu pokrop sokiem z cytryny. Tak przygotowanego łososia odstaw na 30 min, aby nasiąkł marynatą. Po upływie tego czasu, wstaw naczynie do piekarnika rozgrzanego do 190^oC i piecz przez ok. 8 min, po czym odwróć filet i ponownie zapiekaj przez ok. 8-10 min.

W międzyczasie obierz i ugotuj ziemniaki. Gdy będą miękkie odcedź je i dodaj masło, a następnie lekko je ubij za pomocą tłuczka, po czym odstaw, aby przestygły. Brokuły podziel na mniejsze różyczki, włóż do garnka i zalej wrzątkiem. Gotuj przez ok. 10 min, aż będą miękkie. Ugotowane brokuły odcedź i odstaw, aby ostygły. Następnie polej je oliwą i posyp bardzo drobno posiekanymi migdałami. Do schłodzonych ziemniaków dodaj pół butelki Nutridrink Protein i dokładnie ubij na gładkie puree. Ułóż je na talerzu razem z upieczonym łososiem oraz brokułami.

Jak przygotować posiłek odpowiedni dla pacjenta onkologicznego? 10 wskazówek

1. Zadbaj o źródło białka. Jako bazę posiłku wybierz rybę, mięso, jajka lub nasiona roślin strączkowych. Staraj się dobierać produkty wysokiej jakości, najlepiej z hodowli i upraw ekologicznych. Ryby morskie takie jak łosoś, tuńczyk, sardynka, śledź czy makrela oprócz wysokiej zawartości łatwo przyswajalnego białka zawierają także kwasy omega-3. Z ryb słodkowodnych dobrym wyborem będzie pstrąg.
2. Gdziekolwiek jest to możliwe, dodawaj dodatki zawierające dużo kalorii, np. śmietanę lub masło do puree, oliwą skrop warzywa, posyp potrawę posiekanymi orzechami. Tłuszcz to najbardziej kaloryczny ze składników odżywczych (1 g tłuszczu ma 9 kcal), dzięki czemu niewielki jego dodatek podnosi wartość energetyczną całego posiłku. Dodatkowo, tłuszcze są nośnikami smaku – potrawy je zawierające odbierane są jako smaczniejsze. To bardzo ważne szczególnie dla pacjentów z zaburzeniami smaku. Posiekanymi (lub zmiksowanymi) migdałami czy innymi orzechami możesz także posypać rybę przed włożeniem do piekarnika. Mielone orzechy sprawdzą się także jako składnik puree.
3. Zawsze, gdy podajesz warzywa do posiłku, a zwłaszcza te zielonolistne, np. brokuły, szpinak, jarmuż skrop je lekko oliwą lub olejem. Dzięki temu zawarte w nich rozpuszczalne w tłuszczach witaminy: A, E i K, zostaną lepiej przyswojone przez organizm. Z kolei witamina D, także rozpuszczalna w tłuszczach, znajduje się m.in. w grzybach, dlatego je również warto przyrządzać (gotować lub dusić) z dodatkiem np. oliwy. W przeciwieństwie do białek, tłuszczów i węglowodanów, witaminy nie są źródłem energii. Powinny być jednak dostarczane codziennie do organizmu, ponieważ pełnią szereg funkcji odpowiadających za jego prawidłowe funkcjonowanie. Witamina A wspomaga regenerację tkanek, witamina K warunkuje prawidłowe krzepnięcie krwi oraz budowę kości. Witamina D również przyczynia się do właściwej budowy kości oraz zapobiegania osteoporozie (chorobie kości), która może się rozwijać także u pacjentów onkologicznych w trakcie trwania choroby. Dodatkowo bierze udział w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, podobnie jak witamina E, która działa także przeciwzapalnie.
4. Pieczenie, duszenie i gotowanie to najkorzystniejsze metody przygotowywania posiłków – pozwalają zachować najwięcej wartości odżywczych, a otrzymane potrawy są lekkostrawne. Najwięcej cennych składników odżywczych mają produkty surowe, ale te nie zawsze są zalecane. Poddanie ich obróbce termicznej (gotowaniu, smażeniu, pieczeniu itd.) sprawia, że tracą część witamin i minerałów. Dlatego przygotowując posiłek dla chorego onkologicznie, warto wybierać metody, które zatrzymują jak najwięcej składników odżywczych w produktach. Posiłki bogate w makro i mikroskładniki, które jednocześnie są łatwe do strawienia i przyswojenia zwiększają szanse na lepsze odżywienie chorego.
5. Podawaj potrawy, gdy lekko przestygną – powinny być ciepłe, ale nie gorące, aby nie podrażniać przewodu pokarmowego.
6. Wybieraj potrawy o konsystencji łatwej do połknięcia, np. puree warzywne, zupy kremy, koktajle i smoothie oraz pieczone lub duszone ryby i mięsa o delikatnej i łatwej do pogryzienia strukturze. To szczególnie istotne dla chorych z zaburzeniami połykania (dysfagią).
7. Unikaj ostrych przypraw, takich jak czosnek, pieprz lub chili, a sól zastąp ziołami: koperkiem, bazylią, oregano, majerankiem lub cząbrem.
8. Jeżeli lekarz zalecił dietę łatwostrawną, zamień ciężkie do strawienia warzywa takie jak brokuł, brukselka, kapusta na nieco lżejsze np. pieczoną dynię, marchewkę lub cukinię. Unikaj warzyw i owoców z pestkami lub nasionami. Pamiętaj także, aby obierać je ze skórki.
9. Zwróć uwagę na kolejność spożywanych produktów. Najpierw zjedz źródła białka (np. rybę, mięso, jajko), następnie węglowodanów (ziemniaki, ryż, makaron, kaszę, pieczywo), a na końcu warzywa czy owoce. Dzięki temu najcenniejsze składniki (białko i energia) zostaną dostarczone do organizmu jako pierwsze, na wypadek, gdyby w trakcie posiłku wystąpiło przedwczesne uczucie sytości lub nudności, które utrudnią zjedzenie całej porcji.
10. Drugą połowę preparatu Nutridrink Protein wykorzystaj do kolejnego posiłku, np. do zagęszczenia zupy lub jako bazę koktajlu owocowego.

Dzięki wysokoenergetycznym preparatom odżywczym, takim jak Nutridrink Protein, możesz łatwo podnieść wartość odżywczą większości potraw. Zobacz, jak zmienił się skład potrawy z powyższego przepisu po wprowadzeniu naszych modyfikacji oraz dodaniu Nutridrink Protein o smaku neutralnym.