Dieta oraz wsparcie żywieniowe to jedne z najczęściej pojawiających się tematów wśród rodziny i przyjaciół pacjentów onkologicznych. To właśnie najbliżsi zwykle stawiani są przed wyzwaniem, jak gotować i jak komponować posiłki, aby chory był dobrze odżywiony, lepiej znosił leczenie oraz szybciej dochodził do siebie po kolejnych cyklach chemioterapii, naświetlaniach czy zabiegach operacyjnych. Dobrze zbilansowana dieta ma znaczenie na każdym etapie terapii onkologicznej. Jak żywić chorego, aby jego dieta była wsparciem dla leczenia podstawowego? Odpowiedź na to pytanie znajdziesz w poniższym artykule.

Spis treści:

  1. Dieta dla pacjenta onkologicznego przed leczeniem
  2. Czym może skutkować chemioterapia i radioterapia?
  3. Dieta przy nowotworze – dlaczego jest tak ważna?
  4. Czym jest żywienie medyczne?
  5. Kiedy warto stosować żywienie medyczne?
  6. Żywienie medyczne – preparaty i ich skład

Dieta dla pacjenta onkologicznego przed leczeniem

Spadek masy ciała bywa jednym z pierwszych symptomów towarzyszących rozpoznaniu choroby nowotworowej. Utrata kilogramów może być wynikiem obecności guza i związanych z nim zmian metabolicznych w organizmie. U części chorych jest spowodowana stresem wynikającym z wiadomości o diagnozie i obaw przed dalszym leczeniem. Już na tym etapie warto zadbać o prawidłowe odżywienie organizmu pacjenta. Po pierwsze, aby zapobiec dalszej utracie masy ciała – w większości przypadków nie jest ona wskazana nawet u pacjentów z nadwagą czy otyłością. Po drugie, aby przygotować organizm na dalsze leczenie, szczególnie jeżeli jego termin jest odległy. U prawidłowo odżywionego pacjenta poddawanego terapii onkologicznej ryzyko wystąpienia powikłań znacznie się zmniejsza, a gdy wystąpią, są łatwiejsze do wyleczenia, ponieważ tkanki szybciej się goją, a organizm sprawniej regeneruje się po zabiegach operacyjnych. Dzięki temu taki pacjent może szybciej opuścić szpital.

Czym może skutkować chemioterapia i radioterapia?

W zależności od ustalonej przez lekarza onkologa strategii, chory jest poddawany różnym metodom leczenia (np. operacjom, radioterapii, chemioterapii lub terapiom łączonym). Dobierane są one indywidualnie, aby jak najskuteczniej usunąć nowotwór. Leczenie onkologiczne jest często bardzo inwazyjne, dlatego trudno uniknąć skutków ubocznych.

Radioterapia polega na skierowaniu w miejsce, w którym znajduje się nowotwór wysokoenergetycznego promieniowania jonizującego, które niszczy DNA, błony i elementy strukturalnych komórek nowotworowych powodującym tym samym ich uszkodzenie lub całkowite zniszczenie. Choć sam zabieg jest bezbolesny, u chorego mogą wystąpić powikłania w postaci ostrego (wczesnego) czy późnego odczynu popromiennego. Jego skutkami mogą być: zapalenie skóry i błon śluzowych, a często również objawy ogólnoustrojowe tj. pogorszenie nastroju i zmęczenia, a także utrata apetytu, nudności oraz wymioty. Szczególnie gdy napromieniowaniu poddawano okolice głowy i szyi, u chorego mogą wystąpić zmiany zapalne w błonach śluzowych jamy ustnej, gardła oraz przełyku, co może przekładać się na trudności w przyjmowaniu pokarmów. Gdy uszkodzeniu ulegają kubki smakowe, chory może odczuwać zaburzenia smaku.

Pacjenci onkologiczni poddawani chemioterapii przyjmują leki cytotoksyczne (cytostatyki) w seriach w określonych odstępach czasu, nazywanych cyklami chemioterapii. Cytostatyki działają na cały organizm, dzięki czemu mogą niszczyć komórki nowotworowe w różnych lokalizacjach. Jest to niezwykle ważne w przypadku leczenia przerzutów. Jednak ze względu na duży obszar działania, leki chemioterapeutyczne mogą oddziaływać również na zdrowe (nienowotworowe) komórki organizmu. Szczególnie narażone są komórki ulegające częstym podziałom, takie jak mieszki włosów czy błony śluzowe przewodu pokarmowego. Gdy uszkodzeniu ulegają te ostatnie, chory może odczuwać działania niepożądane, takie jak wymioty, nudności oraz biegunki, co może przekładać się na brak apetytu lub rozwój jadłowstrętu.

Dieta przy nowotworze – dlaczego jest tak ważna?

Leczenie choroby nowotworowej to przeważnie długotrwały proces – może trwać kilka tygodni, miesięcy, a nawet lat. Terapia często jest wymagająca i wiąże się z występowaniem dolegliwości, które mogą utrudniać przyjmowanie posiłków. Każda tego typu sytuacja wymaga reakcji i zastosowania odpowiedniej interwencji żywieniowej. Przykładowo, jeśli pacjent ma biegunki, należy podawać produkty zapierające oraz płyny z elektrolitami i garbnikami (działającymi przeciwbiegunkowo), przy zaparciach – więcej błonnika pokarmowego i płynów, a przy zmianach w odczuwaniu smaku i zapachu korzystać z większej ilości aromatycznych przypraw. Zmiany w jadłospisie często są konieczne każdego dnia. Nie ma jednej reguły dobrej dla wszystkich – codzienne menu musi pasować do aktualnych możliwości i potrzeb pacjenta.

Jest to problematyczne dla osób, które przygotowują posiłki, ponieważ trudno im przewidzieć, co danego dnia będzie dobrze tolerowane przez chorego. Co więcej, u pacjentów z nowotworami zapotrzebowanie na składniki odżywcze, przede wszystkim białko i energię, jest zwiększone i często ciężko jest je zapewnić w postaci tradycyjnych posiłków.

Wprowadzenie specjalistycznych preparatów odżywczych znacząco ułatwia komponowanie zbilansowanego jadłospisu. Są one opracowane tak, aby dostarczać energię, a także białka, węglowodany, tłuszcze oraz witaminy i minerały w odpowiednich proporcjach. Można je wykorzystać do przygotowywania potraw np. do zagęszczania zup, jako bazę koktajli albo jako samodzielną przekąskę.

Czym jest żywienie medyczne?

Żywienie medyczne to wsparcie dla pacjentów onkologicznych, pomaga dbać o odpowiedni stan  ich odżywienia, zwiększając tym samym szansę na powodzenie terapii. Dzięki przyjmowaniu specjalistycznych preparatów odżywczych chory może w łatwy sposób uzupełnić niedobory pokarmowe.

Kiedy warto stosować żywienie medyczne?

Celem żywienia medycznego jest przede wszystkim zapobieganie powstawaniu niedożywienia i wynikających z niego konsekwencji, takich jak: wystąpienie powikłań pooperacyjnych, gorsze gojenie się ran, dłuższa hospitalizacja, a także gorsze rokowania. U każdego chorego na nowotwór powinno się regularnie oceniać stan odżywienia i na tej podstawie w razie potrzeby wprowadzać modyfikacje diety oraz zlecać stosowanie preparatów odżywczych. 

Żywienie medyczne – preparaty i ich skład

Chorzy onkologicznie wymagający wsparcia żywieniowego mogą skorzystać z dużego wyboru preparatów dostosowanych do ich aktualnych potrzeb.

  • Nutridrink Protein Omega 3 to doustny preparat odżywczy: żywność specjalnego przeznaczenia medycznego do postępowania dietetycznego u pacjentów z chorobą nowotworową z niedożywieniem lub ryzykiem niedożywienia z nią związanym, którą należy stosować pod nadzorem lekarza. Przeznaczony do wsparcia żywieniowego szczególnie w przypadku pacjentów z nowotworami głowy i szyi, płuca, jelita grubego, żołądka oraz trzustki, gdyż są oni najbardziej narażeni na znaczną utratę masy ciała w wyniku niedożywienia. Więcej informacji o produkcie znajdziesz: TUTAJ
  • Nutridrink Protein to doustny preparat odżywczy: żywność specjalnego przeznaczenia medycznego do postępowania dietetycznego w niedożywieniu i ryzyku niedożywienia związanym z chorobą, szczególnie u pacjentów ze zwiększonym zapotrzebowaniem białkowym m.in. w przypadku choroby nowotworowej. Więcej informacji o produkcie znajdziesz: TUTAJ

Dowiedz się więcej o produktach firmy Nutricia.

 

Bibliografia:

  1. Grzymisławski M., Dietetyka kliniczna, Warszawa 2019.

  2. Kapała A., Dieta w chorobie nowotworowej, Warszawa 2018.

  3. Kłęk S et al. Standardy żywienia dojelitowego i pozajelitowego. “Kraków 2019.