Owrzodzenia żylne to problem, który dotyka wiele osób, szczególnie tych w starszym wieku. Są to rany przewlekłe, trudne do wyleczenia, powstające najczęściej na podudziach w wyniku zaburzeń krążenia. Mogą znacznie obniżyć jakość życia, utrudniając codzienne funkcjonowanie i prowadząc do nawrotów. Dlatego tak ważne jest, aby poznać zarówno przyczyny, jak i metody leczenia tej dolegliwości. W tym artykule dowiesz się, jak rozpoznać i diagnozować owrzodzenia żylne, jakie są ich rodzaje oraz jakie domowe sposoby mogą pomóc w skutecznym leczeniu. Znajdziesz tu również wskazówki dotyczące profilaktyki i codziennej pielęgnacji, które mogą zapobiec nawrotom choroby.

rana na stopie

Spis treści:

  1. Czym jest owrzodzenie żylne i jak je rozpoznać?
  2. Jak często występuje ten problem
  3. Rodzaje owrzodzeń – jakie są różnice?
  4. Jak lekarz może zdiagnozować owrzodzenia żylne?
  5. Leczenie owrzodzeń – droga do ulgi
  6. Leczenie miejscowe – na czym polega?
  7. Na co zwrócić uwagę, jakie są objawy alarmowe?
  8. Leczenie ogólne – co pomoże?
  9. Właściwe żywienie: zwłaszcza podaż białka, argininy i antyoksydantów
  10. Najważniejszy domowy sposób na owrzodzenia: profilaktyka i zdrowy tryb życia
  11. Podsumowanie

Czym jest owrzodzenie żylne i jak je rozpoznać?

Owrzodzenie żylne to ubytek skórny spowodowany najczęściej zmianami w naczyniach kończyn dolnych. Zaliczane jest do jednych z najczęściej występujących rodzajów ran przewlekłych, które są trudne do wygojenia. Występują one jako powikłanie miażdżycy, przewlekłej niewydolności żylnej oraz cukrzycy. Wymagają one długotrwałego leczenia, obniżają jakość życia oraz powodują ograniczenia funkcjonowania.  Często występują nawroty choroby. Zapadalność na owrzodzenia zwiększa się wraz z wiekiem.

Jak często występuje ten problem

Owrzodzenia żylne i tętnicze stanowią poważny problem zdrowotny, szczególnie w przypadku osób starszych i tych z przewlekłą niewydolnością żylną.

Szacuje się, że owrzodzenia żylne występują u około 0,5% dorosłej populacji w Polsce – to ponad 150 tysięcy osób! Ich częstość wzrasta wraz z wiekiem i dotyczy do 7% osób w wieku 61-70 lat. Występują częściej u kobiet niż u mężczyzn. Ogromna jest też grupa ryzyka wystąpienia owrzodzeń – występowanie przewlekłej niewydolności żylnej dotyczy aż 60% populacji – czyli 3 na 5 dorosłych Polaków.

Rodzaje owrzodzeń – jakie są różnice?

Najczęściej występującym rodzajem owrzodzeń są owrzodzenia żylne, rzadziej owrzodzenie tętnicze oraz mieszane.

  • Owrzodzenia żylne najczęściej są zlokalizowane powyżej kostki, a w stadium zaawansowanym mogą obejmować całą goleń. Schorzenie to częściej występują u kobiet niż u mężczyzn. Towarzyszą im obrzęki podudzi, brązowe przebarwienia na skórze, zmiany wypryskowe, złuszczanie naskórka, świąd, a czasami sączenie. Skóra w tym miejscu robi się cienka, łatwiej traci wodę i jest podatna na urazy oraz na zakażenia bakteryjne. Dodatkowo występują skurcze łydek, parestezje (nietypowe czucie w kończynach – objawiają się np. mrowieniem, drętwieniem, kłuciem, uczuciem gorąca) oraz uczucie ciężkości kończyn dolnych.
  • Owrzodzenia tętnicze występują częściej u mężczyzn ze zmianami miażdżycowymi w dużych i średnich naczyniach. Lokalizują się na stopie lub bocznej stronie podudzia, są bolesne, skóra wokół jest zimna, ze zmianami troficznymi.
  • Owrzodzenia mieszane, czyli tętniczo-żylne

Jak lekarz może zdiagnozować owrzodzenia żylne?

Kluczem do skutecznego leczenia jest ustalenie przyczyny i czynników sprzyjających:

  • Objawy ze strony układu krążenia,
  • Występowanie chorób w rodzinie,
  • Rodzaj wykonywanej pracy i aktywność ruchowa,
  • Palenie tytoniu.

Diagnostyka obejmuje:

  • Pomiar ciśnienia tętniczego,
  • Badanie tętna i pomiar obwodu kończyny,
  • Ocenę zmian skórnych,
  • Badanie USG-Doppler,
  • Badanie bakteriologiczne w przypadku cech zakażenia.

Leczenie owrzodzeń – droga do ulgi

Leczenie owrzodzeń żylnych może być długotrwałe i kosztowne, dlatego tak ważna jest współpraca pacjenta i jego opiekuna z zespołem medycznym. Pacjent i opiekun powinni zrozumieć, dlaczego podejmowane działania są istotne, a także pamiętać o wsparciu emocjonalnym, które pomoże zaakceptować chorobę i zachęci do współpracy.

Aby uzyskać najlepsze rezultaty, warto skonsultować się ze specjalistą w dziedzinie leczenia ran i udać się do poradni leczenia ran. Dzięki temu można uzyskać profesjonalne wsparcie i opiekę, która pomoże w skutecznym zarządzaniu leczeniem.

Leczenie owrzodzeń polega na stosowaniu leczenia miejscowego oraz ogólnego.

 

Leczenie miejscowe – na czym polega?

  1. Oczyszczanie rany: Usunięcie martwicy i oczyszczenie rany

Leczenie miejscowe polega na usunięciu martwicy i oczyszczeniu rany oraz stworzeniu środowiska najlepszego do ich gojenia. Jeżeli występują rany głębokie konieczne może być chirurgiczne jej opracowanie. W przypadku ran powierzchownych stosuje się oczyszczanie zachowawczo-mechaniczne poprzez stosowanie opatrunków suchych na nawodnioną ranę płynem Ringera lub 0,9%NaCl lub enzymatycznie z założeniem opatrunku z preparatem fibrynolitycznym.

  1. Opatrunki aktywne: dopasowane do rany

W leczeniu tych owrzodzeń stosuje się również opatrunki aktywne. Decyzje o rodzaju opatrunku i czasie jego stosowania podejmuje lekarz. W przypadku owrzodzeń żylnych stosuje się opatrunki pierwotne (proste i złożone) oraz opatrunki aktywne (absorbcyjne, półprzepuszczalne, złożone, hydrokoloidowe, poliuretanowo-piankowe – pochłaniające zapach i wydzielinę)

  1. Codzienna pielęgnacja: Kąpiel z mydłem i środkami odkażającymi

Jednym z kluczowych elementów jest higiena rany – tutaj największą rolę odgrywa zaangażowanie pacjenta i jego opiekunów! Istotna jest codzienna pielęgnacja powstałego owrzodzenia, a więc codzienna kąpiel z mydłem i odpowiednimi środkami odkażającymi (warto skonsultować ich dobór ze specjalistą).

 

Na co zwrócić uwagę, jakie są objawy alarmowe?

Wystąpienie objawów takich jak ból w ranie lub wokół niej, nasilenie wysięku, przykry zapach z rany, rumień lub gorączka mogą świadczyć o zakażeniu rany. Konieczne wtedy staje się konsultacja ze specjalistą leczenia rany, często niezbędne jest zastosowanie antybiotykoterapii.

Leczenie ogólne – co pomoże?

  1. Kompresoterapia: Leczenie uciskiem za pomocą bandaży lub odzieży elastycznej

Duże znaczenie ma zastosowanie kompresoterapii (leczenie uciskiem) w celu zmniejszenia nadciśnienia żylnego. Jest to terapia polegająca na zastosowaniu ucisku zewnętrznego za pomocą bandaża lub odzieży elastycznej. Prowadzi to do zwiększenia wydolności pompy mięśniowej, zwiększa przepływ krwi w żyłach oraz poprawia wydolność zastawek żylnych. Konsekwencją jest zmniejszenie obrzęków i poprawa mikrokrążenia.

Do kompresoterapii wykorzystuje się bandaże, podkolanówki, pończochy i rajstopy o różnym stopniu rozciągliwości i różnej sile ucisku.

Przeciwwskazaniem do tej metody są:

  • zaburzenia ukrwienia tętniczego,
  • rozległe sączące rany,
  • obrzęk metaboliczny,
  • zaawansowana neuropatia cukrzycowa,
  • zdekompensowana niewydolność krążenia.

Leczenie uciskiem powinno być stosowane nawet po wyleczeniu owrzodzenia jak profilaktyka nawrotów choroby. Zaleca się stosowanie indywidualnie dobranych pończoch uciskowych obejmujących całą kończynę dolną. Zaznaczyć tutaj należy, że często pacjenci będą wymagali pomocy w założeniu tych pończoch. Chorzy, u których występują przeciwwskazania do stosowania kompresoterapii powinni kilka razy dziennie odpoczywać w pozycji leżącej z uniesionymi kończynami dolnymi, nie zapominając o tym również podczas wypoczynku nocnego.

  1. Farmakoterapia: Poprawa napięcia żylnego i zmniejszenie obrzęków

Do leczenia uzupełniającego zaliczymy farmakoterapię. Jej zadaniem jest poprawa napięcia żylnego, zmniejszenie zaburzeń limfatycznych, zmniejszenie lepkości krwi oraz stanu zapalnego, poprawa utlenowania i odżywienia tkanek. Decyzję o doborze leków podejmuje lekarz.

  1. Leczenie chorób towarzyszących: zwłaszcza niewydolności krążenia, cukrzycy

Pamiętać należy o konieczności leczenia chorób towarzyszących takich jak niewydolność układu krążenia, zaburzenia gospodarki węglowodanowej i lipidowej oraz zaburzenia ukrwienia kończyn.

 

  1. Przeszczepy skórne: zaawansowane leczenie drugiego wyboru

W przypadku braku efektów przy stosowaniu leczenia zachowawczego istnieje możliwość wykonania przeszczepów skórnych.

Właściwe żywienie: zwłaszcza podaż białka, argininy i antyoksydantów

Prawidłowe odżywianie ma kluczowe znaczenie w procesie gojenia ran. Niedostateczna ilość składników odżywczych może utrudniać regenerację tkanek i spowolnić proces gojenia. Pacjenci z trudno gojącymi się ranami często mają zwiększone zapotrzebowanie na energię i białko, a ich niedobór prowadzi do pogorszenia stanu odżywienia i może zatrzymać proces gojenia.

Niedożywienie wpływa na proces regeneracji w następujący sposób:

  • Spowalnia tworzenie nowych naczyń krwionośnych, które dostarczają do rany tlen i składniki odżywcze.
  • Osłabia układ odpornościowy, zwiększając podatność na infekcje.
  • Utrudnia syntezę kolagenu, niezbędnego do prawidłowego tworzenia blizny.

 

Co ważne – proces zapalny towarzyszący każdej ranie zwiększa zapotrzebowanie organizmu na energię i białko, co może nasilać stan niedożywienia. Aby przerwać to „błędne koło”, dieta pacjenta powinna zapewniać odpowiednią ilość energii i białka, a zapotrzebowanie jest nawet dwukrotnie wyższe niż u osób zdrowych.

Dodatkowe, ważne składniki odżywcze to:

    • Arginina
    • Cynk
    • Antyoksydanty

Badania naukowe potwierdzają pozytywny wpływ tych składników na proces gojenia ran.

Właściwa dieta jest kluczem do wspomagania leczenia i zapobiegania komplikacjom wynikającym z trudnogojących ran. Co ważne – gdy nie jest możliwe dostarczenie odpowiednich ilości energii i składników odżywczych za pomocą zwykłej diety warto spytać lekarza o żywienie medyczne. Takim preparatem jest Nutridrink Skin Repair. To produkt wysokoenergetyczny, wysokobiałkowy zawierający argininę, cynk oraz antyoksydanty wspierające proces postępowania z trudno gojącymi ranami. Wszystkie składniki zostały skoncentrowane w małej objętości – 200 ml (1 butelka), a preparat ma płynną formę, dzięki czemu jest łatwy do spożycia również przez osoby chore.

Najważniejszy domowy sposób na owrzodzenia: profilaktyka i zdrowy tryb życia

W życiu codziennym powinniśmy kłaść duży nacisk na profilaktykę. Powinna ona obejmować:

  • eliminacje czynników ryzyka niewydolności żylnej,
  • stosowanie diety bogatej w białko, witaminy i składniki mineralne,
  • wykonywanie ćwiczeń fizycznych,
  • prawidłowe utlenowanie organizmu.

Należy uczyć pacjentów prostych sposobów zmniejszania nadciśnienia żylnego, czyli stosowania elewacji kończyny (ułożenie kończyny dolnej powyżej poziomu ciała).

Podsumowanie

Leczenie owrzodzeń kończyn dolnych jest bardzo trudne, wymaga podejścia wielospecjalistycznego, ogromnej samodyscypliny ze strony chorego, a także długotrwałego oczekiwania na wyleczenie. Bardzo ważne jest szkolenie chorego z zakresu pielęgnacji, informowanie o konieczności wykonywania badań i prowadzenie odpowiedniego stylu życia. Pacjenci powinni dbać o prawidłową masę ciała, leczenie choroby podstawowej, a także schorzeń naczyń kończyn dolnych. Tylko właściwe postępowanie profilaktyczne i terapeutyczne pozwala na skrócenie czasu trwania choroby i zapobiega nawrotom.

Leczenie owrzodzeń żylnych to wyzwanie, ale dzięki fachowej opiece, samodyscyplinie i wsparciu emocjonalnemu możliwe jest osiągnięcie ulgi i poprawa jakości życia. Dbajmy o naszą skórę, prowadźmy zdrowy tryb życia i pamiętajmy o codziennej profilaktyce!

 

Nutridrink Skin Repair jest to produkt wysokobiałkowy, wysokoenergetyczny, zawierający argininę cynk i antyoksydanty. Nutridrink Skin Repair to żywność specjalnego przeznaczenia medycznego, do postępowania dietetycznego w przypadku odleżyn i innych trudno gojących ran. Stosować pod nadzorem lekarza.