Zdarza się, że sprawowanie opieki nad chorym na Alzheimera w warunkach domowych staje się bardzo trudne, a najbliższa rodzina chorego zmuszona jest rozważyć decyzję o oddaniu seniora do domu opieki. Jest to niewątpliwie jeden z najtrudniejszych i najbardziej stresujących momentów w życiu opiekunów osoby chorej na Alzheimera. Muszą oni zmierzyć się z potężnymi wyrzutami sumienia, często także z poczuciem porażki, a niejednokrotnie z niezrozumieniem sytuacji przez dalszą rodzinę, sąsiadów i znajomych. Tymczasem często okazuje się, że przekazanie seniora pod opiekę wykwalifikowanego personelu domu opieki jest dla chorego, i dla jego rodziny, najlepszym, a w wielu przypadkach wręcz koniecznym, rozwiązaniem.

Decyzja o oddaniu chorego do domu opieki jest bardzo trudna.

Spis treści:

  1. Oddanie osoby bliskiej do domu opieki
  2. Rodzaje placówek opiekuńczych dla osób z chorobą Alzheimera
  3. Domy Pomocy Społecznej (DPS)
  4. Zakłady opiekuńczo-lecznicze lub placówki pielęgnacyjno-opiekuńcze (publiczne i niepubliczne)
  5. Prywatne domy opieki (tzw. domy seniora, domy spokojnej starości)

Oddanie osoby bliskiej do domu opieki

Motywy decyzji o przekazaniu osoby chorej na Alzheimera do domu opieki mogą być bardzo różne:

  • brak odpowiednich warunków mieszkaniowych i bytowych,

  • nieradzenie sobie z opieką

  • agresywne zachowania seniora wobec domowników itp.

Do tego dochodzić może „wypalenie się” opiekuna (najczęściej małżonka lub potomka osoby chorej), które nie pozwala już prowadzić dalszej opieki nad chorym. Niezależnie od tego co skłania nas do szukania tego typu rozwiązania, decyzja o przekazaniu chorego do domu opieki powinna być dobrze przemyślana, przedyskutowana z innymi członkami rodziny, a jeśli to możliwie, także z samym chorym. Konieczne jest poinformowanie chorego o planach umieszczenia go w placówce opiekuńczej (nawet jeśli traci on kontakt z rzeczywistością) i przygotowanie go na zmianę miejsca zamieszkania. Może się też zdarzyć, że sam chory zaproponuje tego typu rozwiązanie – należy wtedy upewnić, że jego decyzja nie została podjęta pod wpływem chwili i uszanować jego zdanie. Ponadto zanim wybierzemy konkretną placówkę, powinniśmy zebrać jak najwięcej informacji na temat tego typu instytucji, porównać ich ofertę, a także dokładnie zapoznać się z warunkami bytowymi panującymi w wybranym przez nas domu opieki.

Rodzaje placówek opiekuńczych dla osób z chorobą Alzheimera

W Polsce istnieje kilka rodzajów placówek, świadczących usługi z zakresu całodobowej opieki nad osobami chorymi i w podeszłym wieku. Niestety tych wyspecjalizowanych w opiece nad osobami z chorobą Alzheimera wciąż jest w naszym kraju niewiele, a nie wszystkie domy pomocy dla seniorów są dostosowane są potrzeb osoby z chorobą otępienną. Optymizmem napawa jednak fakt, że w ostatnich latach wzrasta liczba placówek, zwłaszcza prywatnych domów opieki zatrudniających wyspecjalizowany i odpowiednio przeszkolony personel oraz oferujących usługi opiekuńcze na wysokim poziomie.

Należy też podkreślić, że wszystkie funkcjonujące w Polsce placówki opiekuńcze o charakterze stacjonarnym – zarówno te publiczne jak i prywatne – muszą posiadać zezwolenie wojewody na ich funkcjonowanie, a wojewoda ponosząc odpowiedzialność za jakość świadczonych przez nie usług, przeprowadza w nich okresowe kontrole. Ponadto placówki te muszą spełniać standardy Unii Europejskiej dotyczące zakresu oferowanych usług oraz warunków socjalno-bytowych.

Domy Pomocy Społecznej (DPS)

Są to państwowe domy opieki prowadzone przez gminy lub powiaty, zapewniające długoterminową, stacjonarną opiekę nad osobami wymagającymi całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, które nie mogą samodzielnie funkcjonować i którym nie można zapewnić pomocy w formie usług opiekuńczych. Seniorzy mogą być do nich przyjęci na własną prośbę lub na prośbę ich przedstawiciela ustawowego, na podstawie skierowania wydanego przez miejski lub gminny Ośrodek Pomocy Społecznej lub Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (wydanie skierowania jest zawsze poprzedzone wywiadem środowiskowym przeprowadzonym przez pracownika socjalnego). Chorego kieruję do domu opieki jak najbliżej jego miejsca zamieszkania. Domy Pomocy Społecznej świadczą usługi bytowe i opiekuńcze, zapewniają pomoc w dostępie do usług opieki zdrowotnej, a także oferują usługi wspomagające, np. w formie terapii zajęciowej. Pobyt w tego typu placówkach jest odpłatny: 70 proc. kosztów pobytu pokrywa sam pensjonariusz ze swojego świadczenia emerytalnego lub rentowego, pozostałą część – rodzina seniora lub właściwa gmina. Na miejsce w Domu Opieki Społecznej trzeba niestety zazwyczaj poczekać od kilku miesięcy do nawet kilku lat.

Zakłady opiekuńczo-lecznicze lub placówki pielęgnacyjno-opiekuńcze (publiczne i niepubliczne)

Są przeznaczone dla osób wymagających wzmożonej, specjalistycznej opieki medycznej. Te publiczne są finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, świadczą usługi z zakresu całodobowej, stacjonarnej opieki i pielęgnacji pacjentów. Chorzy umieszczeni w zakładach opiekuńczo-leczniczych mają zapewnioną opiekę lekarzy, pielęgniarzy i rehabilitantów oraz zostają zaopatrzeni w leki. Do zakładu opiekuńczo-leczniczego kierowane są osoby, które mają ukończony proces leczenia i są zdiagnozowane, a więc nie wymagają hospitalizacji, ale ze względu na stan zdrowia nie mogą funkcjonować w warunkach domowych (do takich osób mogą kwalifikować się chorzy z demencją, zwłaszcza ci w ostatnim stadium choroby Alzheimera). Przyjęcie następuje na podstawie skierowania wydanego przez lekarza pierwszego kontaktu lub lekarza prowadzącego pacjenta w szpitalu. Pobyt i w tym przypadku ma charakter odpłatny, nawet w placówkach finansowanych przez NFZ – pacjent pokrywa koszty opieki socjalnej, wnosząc opłatę w wysokości 70 procent emerytury lub renty.

Prywatne domy opieki (tzw. domy seniora, domy spokojnej starości)

Są to prywatne podmioty funkcjonujące na rynku otwartym i świadczące całodobowe usługi opiekuńcze nad osobami w podeszłym wieku na podstawie zezwolenia wojewody i pod jego nadzorem. Umieszczenie seniora w tego typu placówce następuje na podstawie umowy cywilnoprawnej, którą może zawrzeć także opiekun osoby chorej na Alzheimera (nie jest wymagane ubezwłasnowolnienie chorego). Pobyt w tych placówkach jest w pełni odpłatny (wszystkie koszty pokrywa chory i jego rodzina), a opłaty wahają się od około dwóch do nawet kilkunastu tysięcy złotych. W ostatnich latach w Polsce powstaje coraz więcej prywatnych domów opieki oferujących usługi pielęgnacyjno-opiekuńcze na bardzo zróżnicowanym poziomie.

W niektórych domach standard jest bardzo wysoki – chorzy mają własne, jednoosobowe pokoje, znajdują się pod opieką wysoko wykwalifikowanych pielęgniarzy i opiekunów medycznych, mają zapewniony dostęp do lekarzy (w tym do lekarzy specjalistów) oraz rehabilitantów. Niestety, zdarzają się też prywatne domy opieki funkcjonujące bez pozwolenia wojewody w tzw. szarej strefie, które nie spełniają unijnych standardów i nie są w żaden sposób kontrolowane. Tego typu placówek należy bezwzględnie unikać.

W Polsce istnieją też dzienne domy pobytu dla osób chorych i w podeszłym wieku, zapewniające opiekę od poniedziałku do piątku przez kilka godzin. Niestety nie mogą one zapewnić odpowiedniej opieki osobie chorej na Alzheimera w ostatniej fazie choroby – gdy pacjent jest już osobą leżącą. Domy pobytu dziennego są przeznaczone dla chorych na Alzheimera, którzy są jeszcze sprawni fizycznie.