Udar mózgu to choroba, która wywiera wpływ nie tylko na chorego, ale i na całą jego rodzinę. Przychodzi niespodziewanie, przebiega często gwałtownie, a czasami jego skutki pozostają z pacjentem przez lata.

Przewodnik krok po kroku – żywienie dojelitowe

Spis treści:

  1. Dlaczego wsparcie bliskich jest tak ważne?
  2. Kiedy pacjentowi potrzebna jest pomoc psychologa?
  3. Udar mózgu nigdy nie dotyczy tylko pacjenta – jak wsparcie psychologa może być pomocne opiekunom.
  4. Potrzeby opiekuna

Dlaczego wsparcie bliskich jest tak ważne?

Udar powoduje uszkodzenie mózgu, przez co może wpływać na szereg sfer życia pacjenta. Często chory, pozostający pod opieką rodziny, po wyjściu ze szpitala nie jest w stanie obiektywnie ocenić sytuacji, w jakiej się znalazł. W zależności od miejsca uszkodzenia mózgu – jego skutki dotykają różnych funkcji. Mogą pojawić się problemy z mową, jej rozumieniem, procesami poznawczymi. Najczęściej jednak największą dolegliwością z punktu widzenia pacjenta jest niepełnosprawność ruchowa, z którą wielu nie potrafi się pogodzić.

W takiej sytuacji niezwykle ważne jest dla chorego wsparcie i poczucie akceptacji ze strony osób bliskich.

Po opuszczeniu murów szpitala pacjent często będzie wymagał rehabilitacji, często długotrwałej, do czego potrzeba dużo samozaparcia oraz systematyczności. W trakcie rehabilitacji niejednokrotnie pojawia się zniechęcenie, złość i bezsilność. W takich sytuacjach ważne jest motywowanie i wspieranie chorego, ponieważ bez systematyczności w wykonywaniu ćwiczeń, nie będzie efektów rehabilitacji.

 

Kiedy pacjentowi potrzebna jest pomoc psychologa?

Niezależnie od wieku pacjenta, który doświadczył udaru mózgu, utrata sprawności, którą posiadał przed wystąpieniem choroby jest niezwykle dotkliwa. Bardzo często konfrontacja ze swoją niepełnosprawnością wywołuje skrajne emocje, od apatii poprzez drażliwość, złość, a nawet depresję. Wówczas wsparcie najbliższych może już nie wystarczać i warto wtedy zasięgnąć porady psychologa. Należy pamiętać, że obniżony nastrój, poczucie bezsilności i frustracji może przyczynić się do rozwinięcia się zaburzeń depresyjnych.

Gdy zaobserwujemy u chorego takie objawy, jak:

  • zniechęcenie,
  • problemy ze snem czy apetytem,
  • przygnębienie,
  • wycofanie się z aktywności życiowej,
  • płaczliwość,

nie bójmy się wtedy poprosić o pomoc. Możemy zwrócić się o poradę do lekarza pierwszego kontaktu, który pokieruje nas dalej lub bezpośrednio do Poradni Zdrowia Psychicznego.

Deficyty związane z pamięcią, koncentracją uwagi, zdolnościami wzrokowo – przestrzennymi, powodują znaczne upośledzenie funkcjonowania pacjenta w czynnościach życia codziennego, dlatego terapia neuropsychologiczna jest istotna. Neuropsycholog zaplanuje odpowiednią terapię, której efekty pomogą lepiej funkcjonować choremu. W zależności od miejsca uszkodzenia mózgu, zmianie może ulec zachowanie pacjenta. Przykładowo uszkodzenie płatów czołowych może spowodować, że osoba, która była przed chorobą energiczna, przebojowa i towarzyska, nagle ma problemy z decyzyjnością, jest apatyczna, odpowiada półsłówkami, nie wykazuje jakiegokolwiek zainteresowania otoczeniem, a nawet swoim stanem zdrowia, bywa płaczliwa lub niestabilna emocjonalnie. Dlatego, aby dostosować odpowiednie leczenie do stanu pacjenta i jego potrzeb, tak ważne jest postawienie przez specjalistę prawidłowej diagnozy.

 

Udar mózgu nigdy nie dotyczy tylko pacjenta – jak wsparcie psychologa może być pomocne opiekunom.

Niejednokrotnie nasi bliscy, którzy doświadczyli udaru, na skutek uszkodzenia mózgu, zachowują się zupełnie inaczej, niż przed chorobą. Jest to bardzo trudna sytuacja dla wszystkich i może powodować szereg napięć. Zdarza się, że osoby zajmujące się nawet wiele lat osobami, które przeszły udar mózgu, nadal nie są w stanie zaakceptować tego, co się z nimi dzieje. Uszkodzenie mózgu przykładowo może sprawić, że chorzy nie widzą przedmiotów znajdujących się po lewej stronie, nie potrafią prawidłowo się wysłowić, czy czegoś policzyć. Inni z kolei potrafią dobrze mówić, ale nie potrafią czytać czy pisać. Ich zachowanie może być przez otoczenie odbierane jako złośliwość, pomimo, że jest tak naprawdę skutkiem choroby.

Dlatego tak ważny jest kontakt z psychologiem, który dokładnie wyjaśni opiekunom i bliskim sytuację, w jakiej znajduje się pacjent. Wiedza o istniejących deficytach, a także zmianie zachowania u pacjentów nakreślona w sposób jasny i klarowny jest bardzo pomocna w zrozumieniu istoty choroby, a także pomoże lepiej opiekować się i znaleźć wspólny język z chorym.

 

Potrzeby opiekuna

Mówiąc o pacjentach dotkniętych skutkami udaru, nie możemy zapomnieć również o ich opiekunach. Opieka często przytłacza i zmusza ich do całkowitego przeorganizowania dotychczasowego życia. Chęć pomocy najbliższej osobie i związane z tym dodatkowe obowiązki, przy jednoczesnym wypełnianiu dotychczasowych zadań (np. praca, prowadzenie domu czy opieka nad dziećmi) powoduje, że opiekunowie mają poczucie, że sytuacja zaczyna ich przerastać. Wówczas bardzo ważne jest zadbanie o dobre samopoczucie wszystkich domowników. Zaangażowanie w chorobę pacjenta często powoduje, że opiekunowie zapominają o swoich potrzebach, a niejednokrotnie oni też zmagają się poważnymi chorobami. Zaniedbywanie własnego zdrowia może skutkować poważnymi konsekwencjami. Dbanie o swoje zdrowie oraz kondycję psychiczną nie jest ze strony opiekunów oznaką egoizmu, o czym często mówią rodziny pacjentów po udarze.

Pamiętajmy więc, że dbając o siebie – dbamy również o chorego. Z lepszym nastrojem i dobrym zdrowiem jesteśmy lepszymi towarzyszami w chorobie naszych bliskich.

Troska o nas samych absolutnie nie jest czymś złym i niestosownym. Będąc opiekunem chorego, warto pamiętać o podstawowych zasadach, takich jak:

  • dbanie o swój stan zdrowia – zwłaszcza jeśli cierpisz na jakąś chorobę – pamiętaj o badaniach profilaktycznych, umówionych wizytach lekarskich, systematycznym zażywaniu leków,
  • prawidłowe odżywianie,
  • aktywność fizyczna,
  • w miarę możliwości odpoczynek i wysypianie się,
  • nie rezygnowanie z kontaktu z innymi osobami – spróbuj znaleźć czas na rozmowę z kimś bliskim,
  • zaangażowanie w opiekę także innych członków rodziny czy znajomych; chwila wytchnienia i oderwania się potrafi mieć zbawienny wpływ na samopoczucie i dodać nowej energii.

Bywa jednak i tak, że sytuacja związana z chorobą przerasta opiekunów, wtedy często pojawia się poczucie wstydu, że nie są w stanie sprostać wymaganiom chorego i otoczenia. Warto wówczas zasięgnąć porady specjalistów.  Kontakt z psychologiem, który zrozumie sytuację, w jakiej znalazł się opiekun oraz chory, z pewnością pomoże odnaleźć się w tych trudnych chwilach.

 

Wiele osób doświadczonych przez udar po przebytej rehabilitacji wraca do swoich obowiązków sprzed choroby – szkoły, studiów, pracy. Jednakże osoby, z którymi choroba nie obeszła się łagodnie, wymagają pomocy. Dlatego nie bójmy się skorzystać z porad psychologa, który pomoże przebrnąć zarówno pacjentowi, jak i jego najbliższym przez momenty kryzysu czy zwątpienia, które niewątpliwie mogą się pojawić. Nie pozwólmy, by choroba przysłoniła wszystkie aspekty życia. Skorzystanie z pomocy specjalistów nie jest oznaką słabości, lecz dowodzi dojrzałości w zmierzeniu się z problem. Informacje, gdzie szukać pomocy oraz wiele innych przydatnych wskazówek można znaleźć tutaj: forumprzeciwdepresji.pl

 

 

O Autorze:

mgr Magdalena Dobosz – psycholog
Absolwentka psychologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Posiada wieloletnie doświadczenie w pracy z pacjentami przebywającymi na oddziałach rehabilitacji neurologicznej. Aktualnie pracuje w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym im. prof. K. Gibińskiego SUM w Katowicach.